اصل اولیه در نوشتن وصیت نامه آن است كه بعضی از واجبات مثل حج واجب شده، و بدهكاری و حقوقی را كه مثل خمس و زكات و مظالم، ادا كردن آنها واجب است از اصل مال پرداخت گردد.
مرد قصابی از تهران نزد «آیت‌الله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی آمد» تا سهم امام خود را پرداخت کند. اما او که از نکته‌ای غافل شده بود با رفتار متفاوت آیت‌الله مواجه شد
از محضر امام(ره) سوال کردم در حسابهای بانکی که در آن بهره یا پول م خمس و غیر م خمس وجود دارد، آیا با قصد و نیت کردن هنگام دریافت، قابل تفکیک است؟ فرمودند: مشکل است!
در حالی که افروغ معتقد است که می توان اصل خمس را خرج تولید کرد و سود آن صرف مسائل دینی شود، تا خمس دهنده از پرداخت آن فرار نکند، علی مطهری می گوید: ایده خوبی است اما من فعلاً در این مورد نظری ندارم.
سوالی که در ایام نوروز مطرح می‌شود این است که وظیفه ما در معاشرت با اقوامی که می‌دانیم خمس نمی‌دهند یا لااقل احتمال فراوان می‌دهیم اعتقادی به پرداخت خمس ندارند، چیست؟
عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس، معتقد است: خمس و زکات را مردم با اراده و اختیار به کسانی می‌دهند که محبوب آنها هستند ولی در مالیات نه دهنده اختیاری دارد و نه گیرنده آن محبوبیت و قداستی.
آيت الله جعفر سبحانی با اشاره به وجود ماه به عنوان ابزار محاسبه زمان گفت: اگر چه محاسبه براساس ماه قمری آسان‌تر است اما مقلدان ماه شمسی را ملاک خمس قرار دهند.
برای افرادی که به آیین اسلام معتقدند ، توضیح این مسئله شاید بی معنی باشد ، ولی برای کسانی که در اینباره دارای اطلاعات کمی هستند ، شاید توضیح و بسط آن ، خالی از لطف و منفعت نباشد ، چرا که روشن کردن کسانی که در این باره در شک و شبه باشند ، منجر به جذب و رفع اشکالاتی که در ذهن این افراد هست ، خواهد شد.