بندرعباس//دور جدید کاوش‌های شهر تاریخی کیش؛
"حریره"، شهری که کماکان گسترده می‌شود
در دور جدید کاوش‌های باستانی در کیش بخش مهم و با ارزشی از شهر تاریخی "حریره" که بیش از هشت قرن قدمت دارد از زیر خاک بیرون آورده شد.
به گزارش خبرنگار باشگاه خبرنگاران؛ بسیاری از گردشگرانی که به کیش سفر می‌کنند، نمی‌توانند باور کنند که این جزیره در روزگارانی بسیار دور منطقه‌ای آباد بوده و یکی از قطب‌های تجارت میان چین و اروپا و شمال آفریقا بوده است.
گر چه هنوز بررسی‌های باستان شناسی وسیعی در نقاط مختلف جزیره به عمل نیامده، اما در هر گوشه جزیره می‌توان آثاری از گذشتگان را مشاهده کرد که هر کدام یادآور دوران مجد و عظمت این جزیره است.
در جریان فعالیت‌های عمرانی جزیره کیش و در برخی از پژوهش‌های باستان شناسی محدود گذشته، آثاری در سطح جزیره پیدا شده است که ارزش فراوانی دارد و مجموعه‌های جذابی را تشکیل داده است که از میان به شهر تاریخی حریره اشاره کرد.
گسترده پستی و بلندی‌ها و خرابه‌های شهر قدیمی حریره حدود 120 هکتار وسعت دارد.
این وسعت بازگو کننده این مطلب است که روزگاری شهری بزرگ و آباد در این منطقه وجود داشته و جمعیت کثیری را در خود جای می‌داده است.
آن چه امروز از این شهر بر جای مانده حجمی از معماری شهری است.
اما کمتر و به ندرت تاق‌ها و پوشش‌ها و سقف‌ها سالم بر جای مانده است جز در پاره‌ای موارد که پوشش‌های تاقی شکل سنگی از گزند تخریب در امان مانده است.
بندر شهر تاریخی حریره یک شهر یک پارچه و متمرکز با معماری برون گرا بوده و از معماری دفاعی و درون گرای دیگر شهرهای تاریخی ایران در آن نشانی نیست.
انتخاب این بخش از جزیره برای ایجاد شهر حریره طبیعی‌ترین و معقول‌ترین انتخاب بوده است چرا که ساحل صخره‌ای مرتفع آن از سطح دریا تقریبا ده متر بلندتر است و وجود سه خلیج و دماغه که نقش بندرگاه طبیعی را دارد و نیز دریای نسبتا آرام تر از دیگر کرانه‌ها و سواحل جزیره خود عامل شکل گیری شهر در ساحل شمالی شده است.
تاکنون عملیات اکتشافی باستان شناسی بقایای شهر تاریخی حریره در سه مجموعه مجزا انجام شده است.
دور جدید کاوش‌های باستانی در این محوطه تاریخی در واقع نخستین دور کاوش‌ها پس از سال 1370 تاکنون است.
در واقع دور جدید کاوش‌ها در این منطقه با هدف کشف بقایای احتمالی شهر و در گمانه‌های مختلف آغاز شده است.
گفته می‌شود با آغاز این دور کاوش‌ها در بخش شمالی شهر تاریخی جزیره کیش، آثار با ارزش دیگری از این شهر از زیر خاک بیرون آورده شده است.
مصطفی راستی دوست سرپرست هیئت کاوش شهر حریره کیش در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه بخش حفاری شده، نزدیکترین نقطه این شهر تاریخی به دریاست، گفت: در ابتدا 50 گمانه را با پیگردی سازه‌ها باز کردیم و از این تعداد تاکنون، کاوش روی 35 گمانه آغاز و حدود هزار متر مربع حفاری و جستجو صورت گرفته که نتایج خوبی در برداشته است.
وی افزود: محدوده این محوطه حدود 8500 متر مربع مساحت و سازه‌های اصلی آن در بخش غربی و جنوبی این محدوده قرار گرفته است.
این کاوشگر ادامه داد: البته با توجه به یافته‌های فعلی هنوز در مورد کاربری این محل نمی‌توان نظر قطعی داد ولی با توجه به موقعیت محل و شکل سازه‌ها به نظر می‌رسد اینجا یک مرکز اداری مثل گمرک، بارگیری محموله یا حتی یک قلعه و مرکز سیاسی بوده باشد.
راستی‌دوست، یافته‌های سطحی در این محل را شیشه، سفال و سکه‌های مسی ذکر کرد و گفت: در این محل یک مجموعه کامل معماری وجود دارد که سازه‌های آن پایه و تنه ستون، اتاق و درگاه است که به وسیله گچ بری‌های قالبی، دندان موشی و کنگره‌ای تزیین شده است و در بخش غربی این مجموعه نیز یک فضای پایه و پلکان است که به حصار این مجموعه با پشتیبان‌های مدور می‌رسد.
سرپرست هیئت کاوش شهر حریره کیش دو فضای اتاق مانند به ابعاد سه در پانزده متر که در این منطقه کشف شده را از یافته‌های اصلی این مجموعه خواند و افزود: در این دو اتاق طاقچه‌های متعدد 80 الی 90 سانتی متری به ارتفاع یک متر و همچنین یک حوضچه به طول 2 متر و عرض 50 سانتی متر یافت شده که کف آنها به صورت خزینه است و تصور می‌کنیم مایعاتی مانند شیره خرما و یا انگور در آنها نگهداری می‌شده است.
وی کف این اتاق‌ها را به شکل گرده ماهی خواند و گفت: نمونه این نوع کف اتاق در مکان‌های دیگری مثل بندرگاه حریره نیز یافت شده است که شیب آنها از جنوب به سمت شمال است که احتمال کاربری تولیدی و صنعتی را در این اتاق‌ها افزایش می‌دهد.
راستی دوست به ستون و پایه ستون‌های یافت شده در بخش شرقی این محوطه اشاره کرد و افزود: تعداد ده ستون در این محل یافت شده که تعدادی از آنها افتاده است و نحوه ساختن آنها نیز به وسیله کنار هم قرار دادن سنگ‌های مقاوم با استفاده از ملاتی محکم بوده که روی آنها را با دو لایه اندود کرده‌اند که لایه اولیه آمود نام دارد که به استحکام ستون‌ها کمک می‌کرده و یک لایه نازکتر که برای تزیین استفاده می‌شده است.
این کاوشگر آثار تاریخی در مورد روی هم افتادگی ستون‌های محکم این ساختمان‌ها گفت: یکی از احتمالات این است که زلزله باعث تخریب این ستون‌های محکم شده باشد.
گفته می‌شود، زمان رونق یا دوران طلایی شهر حریره کیش از سال 367 تا 912 هجری قمری بوده است.
نظریه‌ای می‌گوید به دلیل رونق تجارت ابریشم در این شهر آن را حریره نامیده‌اند.
این محوطه به شماره 1886 به ثبت آثار ملی ایران رسیده است./س
ا
