به مناسبت سالروز درگذشت نادر ابراهیمی؛
مردی که از «نهایت و پایان» حرفی نزد
هفت سال از رفتن نادر ابراهیمی، می‌گذرد اما همچنان «عاشقانه آرام» او پرفروش است.
به گزارش خبرنگار ادبیات گروه فرهنگی اشگاه خبرنگاران، نادر ابراهیمی نویسنده‌ای است که در آثارش نقش «عشق» و «خداوند» بیش از هرچیز پررنگ است، نوشتن از کسی که «متفاوت بودن» را در میان خط‌به‌خط داستان‌هایش می‌توان پیدا کرد، کار آسانی نیست؛ هرچند کوتاه باشد.
نوشتن از کسی که در شانزدهم خرداد 1387 رفت و «تمامی خفقان مردن را در مقابل یک ترس، یک حرص و یک کینه، هیچ می‌دانست».
نادر ابراهیمی داستان‌نویس معاصر ایرانی که در 14 فروردین 1315 چشم به جهان گشوده بود، نه فقط نویسنده داستان کوتاه و رمان، که هنرمندی فعال در ترانه‌سرایی، فیلم‌سازی، ترجمه و ... بود.
نویسنده‌ای که از همان روزهای نوجوانی، مبارزه علیه رژیم شاه را آغاز کرد و وارد دنیای سیاست شد. تا جایی که از آرزوی خود برای سیاستمدار‌شدن گفته بود، سیاستمداری که به مردم راست بگوید و برای آزادی چنان بجنگد که برای رفاه.
ابراهیمی فعالیت نویسندگی خود را از سن شانزده سالگی و با نوشتن آثار ادبی برای کودکان و نوجوانان آغاز کرد. در سال 42، و در سن 27 سالگی، کتاب «خانه‌ای برای شب» را نوشت که مورد توجه بسیاری از نویسندگان آن دوران قرار گرفت. جلال‌آل‌احمد، داستان «دشنام» این کتاب را که در میان مردم جای گرفته بود، در «کتاب ماه کیهان» منتشر کرد و سیمین دانشور این داستان را به عنوان یکی از سه قصه برگزیده ایران، به آمریکا برد و سپس داریوش مهرجویی آن را به انگلیسی ترجمه کرد.
از دیگر فعالیت‌های ابراهیمی، در عرصه نویسندگی، تمایل او به زندگینامه‌نویسی است. او که در سال‌های نوجوانی به دلیل کنجکاوی و کسب تجربه، شغل‌های مختلفی داشت، پس از نگارش دو کتاب «ابن‌مشغله» و «ابوالمشاغل» ضمن اشاره به زندگی خود، از مشاغلی هم گفته بود که انجامش می‌داد.
پس از آن در ادامة علاقه‌مندی به زندگی‌نامه‌نگاری، کتابی را درباره «ملاصدرا» با عنوان «مردی در تبعید ابدی» نوشت. اما اصلی‌ترین کتاب ابراهیمی در این حوزه را می‌توان، کتابی با محوریت زندگی امام خمینی(ره) دانست، که در سه جلد با عنوان «سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما می‌آمد» بعد از انقلاب به چاپ رسید. تحقیقات برای نوشتن این کتاب به گفته همسرش از سال 42 تا 57 و پس از آن ادامه داشت.
به گفته همسرش، ابراهیمی از 15 خرداد سال 1342 شیفته مبارزات امام خمینی شد. قصه‌های «بزی که گم شد»، «کلاغ‌ها»، «سنجاب‌ها» از جمله آثار او در زمینه ادبیات کودک بودند که ابراهیمی آنها را با مفهوم سیاسی از زبان حیوانات در بین سال‌های 1348 تا 1353 به صورت انتقادی نوشت.
فرزانه منصوری، همسر نادر ابراهیمی درباره کتاب «سه دیدار با مردی که از فراسوی باور ما می‌آمد» که به جنبه‌های مختلف شخصیت امام خمینی پرداخته است، می‌گوید: «نادر ابراهیمی از همان سال 1342 امام خمینی را مبارزی واقعی و آشتی‌ناپذیر می‌دانست و از همان سال‌ها پیگیر مبارزات ایشان بود».
ابراهیمی، همچنین مسئله دفاع مقدس برایش اهمیت داشت؛ تا آنجا که همراه با حاتمی‌کیا و تبریزی در سال 65 به مناطق جنگی رفت. حاصل سفر او به این مناطق در کتابی با عنوان «با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ» در سال 66 به چاپ رسید. او از دفاع مقدس با عنوان دلاورانه‌ترین و آزادی‌خواهانه‌ترین جنگ‌ها در تاریخ ملت ایران یاد کرده است.
ابراهیمی، علاقه زیادی به ایران و روستاهایش داشت. تا جایی که موسسه ایران‌شناسی را تاسیس می‌کند، و حتی به دلیل علاقه به روستاهای ایران، و اینکه معمولاً در داستان‌هایش نقش روستا‌ها پررنگ‌تر است، همچون محمود دولت‌آبادی به نویسنده «داستان روستایی» شهرت دارد.
از جمله بهترین آثار ابراهیمی، می‌توان به داستان «دشنام» از مجموعه «خانه‌ای برای شب»، رمان «آتش بدون دود»، رمان وطن‌پرستانه «باری دیگر شهری که دوست می‌داشتم» و داستان بلند «سه دیدار ...» که با محوریت زندگی امام خمینی (ره) نوشته شده است، اشاره کرد.
ابراهیمی همچنین، در کارنامه هنری خود، نویسندگی و کارگردانی دو فیلم سینمایی «روزی که هوا ایستاد» و «دست شیطان» را هم دارد. همچنین او بر اساس رمان «آتش بدون دود» خود، سریالی را با همین عنوان ساخته است. این رمان که روایتگر رنج و مبارزات ترکمن‌هاست، در هفت جلد منتشر شد؛ سه جلد آن قبل از انقلاب اسلامی و چهار جلد بعد از آن.
در سال 1390 بود که حسن فتحی مستندی را با عنوان «سفر ناتمام» از زندگی نادر ابراهیمی ساخت که روایت آن را بهناز جعفری بر عهده داشت. فتحی در این مستند، علاوه بر پرداختن به نظرات دوستان و همشاگردیان نادر ابراهیمی، توانسته بود یک عمر زندگی او را چه در ابعاد فرهنگی و ادبی و چه در ابعاد سیاسی، به تصویر بکشد.
ابراهیمی، از آنجا که در رشته‌های مختلف هنری تدریس می‌کرد، شاگردان زیادی داشت که از جمله آنها می‌توان به ابراهیم حاتمی‌کیا، کیومرث پوراحمد، کمال تبریزی و احمد‌رضا احمدی اشاره کرد.
همچنین دو سال قبل، کتاب شنیداری «یک عاشقانه آرام» نادر ابراهیمی با صدای پیام دهکردی و آهنگسازی کریستف رضاعی، به بازار آمد. نادر ابراهیمی خود در جایی درباره این کتاب گفته است: «این نظریه‌ی من برای یک زندگی مشترک است که رو به سوی معنویت دارد».
ترانه‌های «تصویر وطن» و «سفر به خاطر وطن» ابراهیمی از مشهورترین ترانه‌های اوست. البته نقش فریدون شهبازیان و محمد نوری را نمی‌توان در فراگیرشدن ترانه دوم و مردم‌پسندشدن آن نادیده گرفت. همان ترانه‌ای که با این ابیات آغاز می‌شود:
ما برای پرسیدن نام گلی ناشناس
چه سفرها کرده‌ايم، چه سفرها کرده‌ايم
ما براي بوسيدن خاک سر قله‌ها
چه خطرها کرده‌ايم، چه خطرها کرده‌ايم
امروز سالروز درگذشت مردی است که می‌گفت:
مرگ ،سخن دیگریست
مرگ ،سخن ساده‌ایست
و من دیگر برای تو از نهایت، سخن نخواهم گفت
که چه سوکورانه است تمام پایان‌ها.
انتهای پیام/
