به گزارش خبرنگارحوزه ادبیات گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان؛ کتاب «بند هشن» از کتاب‌هایی محسوب می‌شود که بر اساس کتاب «زند» نوشته شده است. همانطور که در آغاز کتاب آمده، نام اصلی کتاب احتمالا «زند آگاهی» به معنای «اطلاعات مبتنی بر زند» بوده است و نام اصلی کتاب وظیفه اصلی نویسند کتاب را ترجمه و تفسیر کتاب اوستا نشان می‌دهد. «بند هشن» به معنای آفرینش آغازین یا بنیادین است. شهرت بیشتر کتاب بیشتر به این دلیل است، که در مهترین فصول آن به بیان به آفرینش پرداخته می‌شود. 

در کتاب «بند هشن» نیز مانند اغلب کتاب‌های پهلوی، مطالب از منابع گوناگون گردآوری و سپس با یکدیگر تلفیق شده است. بنابراین نمی‌توان، نویسنده واحدی را برای منابع ذکر کرد. شاید زمان گرد آوری و تدوین کتاب «بند هشن» را بتوان اواخر دوره ساسانی دانست‌، اما تدوین نهایی آن توسط «فرنبغ» نامی انجام شده است. این فرد، نام خود را در فصل مربوط به نسب نامه موبدان همراه با هم عصران خویش چون «زادسپرم» پسر «گلشن جم»، مولف «گزیده های زادسپرم» و «آذر باد ایمیدان» مدون «دینکرد» ذکر می‌کند. این افراد در قرن سوم هجری می‌زیسته‌اند. به احنمال زیاد، پس از وی نیز مطالبی به کتاب افزوده شده است. حتی ذکر سال 527 پارسی را نیز در پایان فصل آخر کتاب می توان مشاهده کرد.

1- «پارانوما»‌: معادل آن را کلمه «سراسر نما» قرار داده‌اند. این کلمه از ترکیب اسم و بن مضارع فعل «نمودن» ساخته شده است. در ترکیب کلمه «سراسر» می‌توان ترکیب دو اسم با میانوند «الف» را مشاهده کرد. بنابراین‌این کلمه جزء کلمات مشتق-مرکب قرار می‌گیرد. اجزاء این کلمه در زبان فارسی دیده می‌شود. البته این مسئله را نباید از یاد برد، که همواره  کاربرد اجزاء معادل در زبان امروز بستری را فراهم نمی‌کند، تا کلمه معادل در زبان امروز به‌کار رود. بلکه چگونگی قرار‌گرفتن کلمات در کنار یکدیگر  می‌تواند، زمینه ساز کاربرد معادل کلمه لاتین در زبان فارسی شود. احتمال کاربرد این معادل در زبان فارسی وجود دارد، اما نمی‌توان انتظار داشت، کاربرد کلمه در زبان فارسی، متروک شدن کلمه لاتین را به همراه داشته باشد.

2- «گروپ سلفی»‌: معادل آن را کلمه «خود عکس جمعی» وضع کرده‌اند. این معادل از ترکیب سه اسم با «یاء مصدری» ساخته شده است. تک تک اجزاء این معادل در زبان امروز به‌کار می‌رود. در میان این کلمات، کلمه «عکس» ‌واژه جدیدتری محسوب می‌شود و کاربرد آن به بیش از یک قرن پیش نمی‌رسد. مجموع این کلمات با یکدیگر، معادلی را ساخته است، که در زبان امروز به‌کار نخواهد رفت. علاوه بر آنکه کلمه «خود عکس» معنای کلمه «سلفی» را به خوبی بیان نمی‌کند، قرار دادن واژه «جمعی» در کنار آن‌ها نیز پارادوکسی را در کلمه ایجاد می‌کند، که سبب به رایج نشدن کلمه در زبان فارسی خواهد شد. به جای آن می‌توان واژه «عکاسی یکباره گروهی» را قرار داد.

3- «وی تی ام»: معادل آن را کلمه «فراپرداز» ساخته‌اند. این معادل از ترکیب پیشوند «فرا» با بن مضارع فعل «پرداختن» ساخته شده است، به همین دلیل این کلمه، کلمه‌ای مشتق محسوب می‌شود. پیشوند «فرا» از پیشوندهای قدیمی زبان فارسی است. فعل «پرداختن» را نیز می‌توان در متون قدیمی از جمله این بیت حافظ آمده است:

حافظ ار جان طلبد غمزه مستانه یار    خانه از غیر بپرداز، بهل تا ببرد

با وجود آنکه اجزای این معادل در متون فدیمی و فارسی امروز دیده می‌شود، اما احتمال کاربرد این معادل در زبان امروز اندک است. به دلیل آنکه مطابقت معنایی میان کلمه معادل و لاتین وجود ندارد. گاهی بهتر است، برای اصطلاحات معادلسازی انجام ندهیم، به دلیل آنکه زمینه معادلسازی برای آن که تلفظ سخت کلمه لاتین برای فارسی زبانان وجود ندارد. این کلمه لاتین نیز از همین قاعده تبعیت می‌کند.

انتهای پیام/