به گزارش خبرنگار گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛  گفتگوی ویژه خبری امشب (سه شنبه، 1 آبان) با موضوع آمار کاربردی در زندگی امروز با حضور جعفر عسگری، کارشناس آمار و بهره وری و امیرعلی پارسا، رئیس مرکز آمار ایران برگزار شد.

پارسا، رئیس مرکز آمار ایران در ارتباط با نظام آماری ثبتی مبنا گفت: ما امسال و سال آینده را سال تحولات بنیادین در نظام آماری کشور نامیده‌ایم که امیدواریم با ریل گذاری نظام آمار سنتی کشور به سمت آمارهای ثبتی مبنا، بتوانیم این نظام را عملیاتی کنیم که ابعاد وسیعی دارد.

پارسا ادامه داد: در سایت مرکزی آمار، اطلاعات جامعی درخصوص سوالات مردم آمده است، این اطلاعات به دانشگاه‌ها فرستاده شده است تا اگر اشکالی وجود داشت ما را در جریان بگذارند تا آن‌ها را اصلاح کنیم. تاکنون مورد و یا اشکالی که منجر به تغییر در رویه‌ها و روند کار شود، مشاهده نکرده‌ایم؛ چرا که فرمول تولید آمار و اطلاعات، جهانی است بنابراین کسی نمی‌تواند مدعی شود که تعریف تورم در کشور ما باید چیزی غیر آنچه در دنیاست، باشد.

رئیس مرکز آمار ایران با اشاره به اولین رسالت نطام آماری مبنی بر تولید آمار‌های با کیفیت و قابل مقایسه با جهان، تصریح کرد: شما نمی‌توانید آمار‌های تعریف کنید که قابل مقایسه با جهان نباشد. تعاریف، طبقه بندی‌ها و استاندارد‌ها برای همه یکسان است.

وی با بیان اینکه شاید آمار‌هایی که جمع‌آوری شده مطابق با آمار‌های زندگی روزمره مردم نباشد، گفت: اگر آمار‌هایی که تولید می‌کنیم واقعیت زندگی مردم را چه در حوزه تورم و چه در حوزه بیکاری نشان نمی‌دهد، هیئت منصفه‌ای از می‌توانند از مرکز آمار تحقیق و تفحص داشته باشند، یا خبرگان و دانشمندانی از دانشگاه‌ها بیایند و کارما را از نزدیک ببینند. من مطمئنم که آن‌ها هم به این نکته اذعان خواهد داشت که اطلاعات نظام آمار منطبق با زندگی مردم است.

پارسا تاکید کرد: فرانید تولید آمار در دنیا تحت مدلی مشخص انجام می‌شود که در این مدل امکان ندارد کسی بتواند عدد بسازد و اگر عددی ساخته شود تقلبی آشکار خواهد بود. من فکر می‌کنم مفاهیمی در ذهن ما وجود دارد که با مباحث محاسباتی دنیا قدری متفاوت است.

رئیس مرکز آمار دنیا تصریح کرد: تعریف تورم در دنیا شامل متوسط ۱۲ ماه اخیر قیمت کالا و خدمات مصرفی برای همه مردم است، یعنی متوسط رشد قیمت‌ها با ۱۲ ماه گذشته پیش از آن مقایسه می‌شود. اگر قرار است که تورم ماه گذشته را بدانیم باید به سراغ تورم ماهیانه برویم و اگر قرار است میزان تورم یکساله را بسنجیم باید به سراغ تورم نقطه به نقطه برویم. اما ملاک ارزیابی تورم دنیا، همین تورم ۱۲ ماهه است. آخرین رقم تورم در کشور ما ۱۳. ۴ و تورم نقطه به نقطه که امروز اعلام شد ۳۲.۸ درصد است. یعنی اگر قصد خرید کالا‌های سال گذشته را داشته باشیم باید ۳۲. ۸ درصد بیشتر پرداخت کنیم.

وی افزود: این افزایش قیمت برای اقلام خوراکی ۴۷.۵ درصد، برای کالا‌های بادوام ۷۵ درصد، برای میوه و خشکبار ۷۵ درصد، برای دخانیات ۱۶۶ درصد است.

جعفر عسگری، کارشناس آمار و بهره وری مهمان دیگر گفتگو در ادامه اظهار کرد: به طور کلی آماری که تولید می‌شود نخست باید براساس نیاز‌های آماری باشد که تامین کننده نیاز‌های برنامه‌ریزی، تصمیم‌گیری و ارزیابی عملکرد برنامه‌ها هستند. دوم اینکه طبق اصولی سازمان ملل متحد برای تمام سازمان‌های آماری توصیه کرده، نظام آمار پنج اصل را باید رعایت کند؛ یکی اصل استقلال آماری است یعنی آمار و مسئولین. آمار به منظور حفظ استقلال هرگز نباید شائبه‌ای از سیاستمداران و دولتمردن و طرفداری از از این‌ها داشته باشند که طبق نظرسنجی‌های برآمده، استقلال آمار از درجه‌بندی صحت بالایی برخوردار است.

عسگری در ادامه تبیین اصول پنجگانه سازمان ملل متحد در بحث آمار گفت: دومین اصل، دقت و اعتبار آمارهاست که این دقت استاندار‌ها را می‌سازد. اصل سوم استفاده از مسئله محرمیت اطلاعات شخصی است، یعنی اطلاعات شخصی افراد باید محفوظ بماند. مسئله بعدی این است که روز به روز دنیا در حال تحول است. ۴۴ سال پیش قانونی برای نظام مرکزی آمار ایران نوشته‌اند و با توجه به تحولات دنیا، ضرورت این وجود دارد که قانون جامع تری به نام قانون نظام آماری داشته باشیم که به تمام واحد‌های آماری کشور اشراف داشته باشد.

کارشناس آمار و بهره وری افزود: آماری که براساس نظر فروشنده‌ها درخصوص افزایش تورم جمع‌آوری می‌شود یک نرخ کلی است و ممکن است که مردم تنها از ۲۰ قلم کالا استفاده کنند؛ بنابراین هیچ تضمینی وجود ندارد که خانواده‌ها همه کالا‌ها را خریداری کرده و بدانند که قیمت کدامیک افزایش یا کاهش یافته است.

وی ادامه داد: دو نوع آمار وجود دارد: یکی همان سرشماری است که اطلاعات را مردم جمع آوری می‌کنند و دیگری مشاهدات اجتماعی است یعنی با پرس و جو در بازار و سطح جامعه ار نوسانات و افزایش قیمت با خبر می‌شویم و ممکن است این افزایش قیمت را به بقیه اقلام هم تعمیم دهیم که این امر در درصد آمار تاثیر دارد. اما واقعیت این است که آمار‌ها واقعا افزایش را نشان می‌دهند.

پارسا در ادامه اظهارات عسگری گفت: خانوار با تک کالا و با مغازه‌ای که از آن خرید می‌کند سروکار دارد، اما سیاستگذار با تلفیق همه این‌ها سروکار دارد. وقتی همه این‌ها با هم تلفیق شوند عددی به نام تورم پدید می‌آید که میانگین ۱۲ ماه امسال را با میانگین ۱۲ ماه گذشته مقایسه می‌کند.

رئیس مرکز آمار ایران در پاسخ به این سوال که از این اعداد و ارقام در دنیا چه استفاده‌ای می‌شود، بیان کرد: آمار پایه و اساس همه برنامه ریزی‌ها و اداره مطلوب یک کشور است. زمامداری شایسته یکی از اساس شفافیت است. برای هر برنامه ریزی به آمار زودهنگام، دقیق و در دسترس نیاز دارید. گاهی حساب‌های ملی یک کشور را با این تورم‌ها سنجیده و اطلاعات مورد نیاز تولیدات را به دست می‌آورند. برای عامه مردم این اعدا برای این است که بدانند کدام کالا بیشتر مصرف می‌شود و افزایش قیمت به کدام قشر بیشتر فشار می‌آورد. مثلا افزایش قیمت در خوراکی‌ها بیشتر بوده است.

عسگری درخصوص اهمیت به روز آمار و اطلاعات گفت: یکی از اصولی که سازمان ملل توصیه می‌کند، به هنگام بودن اطلاعات آماری است. طبق این اصل، به طور استاندارد فاصله زمانی بین تولید و انتشار آمار چیزی حدود ۴ ماه باید باشد. به این طریق ما نیاز را به مثابه نان تازه، بیشتر برآورد می‌کنیم نسبت به وقتی که فاصله داریم.

وی در ادامه بیان کرد: در ایران برخی آمار‌ها مانند شاخص قیمت شهری و روستایی، آمار بیکاری، و آمار حساب‌های ملی که اخیرا به روز شده و فاصله کمتر شده است، اما متاسفانه در بعضی زمینه‌ها مثل آمار صنعت و معدن، فاصله زمانی تولید و انتشار بسیار است؛ و اگر کسی قصد سرمایه گذاری داشته باشد، نیاز به اطلاعات به هنگام و به روزی از میزان تولید، مصرف، واردات و صادرات خواهد داشت و اگر آمار‌ها قدیمی باشد این امر برآورده نمی‎شود.

کارشناس آمار و بهره وری با اشاره به سه کاربرد آمار گفت؛ اولین کاربرد آمار برای تصمیم گیری است، دوم برنامه ریزی است یعنی پایه و ستون برنامه ششم توسعه که در حال حاضر بسته شده است باید آمار و اطلاعات باشد. سوم ارزیابی عملکردهاست؛ برنامه طراحی اجرا می‌شود و در مرحله بعد طبق آمار می‎سنجیم که چقدر از اهداف برآورد شده است. یکی از دلایل موفق نبودن برنامه‌ریزی‌های ما این بوده است که گفته شده باید متوسط رشد اقتصادی به ۸ درصد باشد که هرگز به این این میزان نرسیده‌ایم که یکی از دلایل آن این است که آمار و اطلاعات کافی برای برآورد شدن آن ۸ درصد نداشته‌ایم.

پارسا با اشاره به ضرورت اجرای عملیات این نظام نوین در کشور گفت: دستگاه‌های اجرایی کشور برای ارسال هر گونه ریزداده‌های مورد نیاز مرکز آمار در سریع‌ترین زمان باید اقدام کنند لذا این مسئله در گرو همکاری تمامی دستگاه‌ها و نهاد‌های تولید آمار در کشور با مرکز آمار است.

رییس مرکز آمار ایران تصریح کرد: برای اینکه تمامی آمار و اطلاعات تهیه و تولید شده در دستگاه‌های اداری و اجرایی مختلف قابلیت تجمیع و یکسان سازی داشته باشد، لازم است کد‌های منحصر به فردی به هم متصل شوند.

وی با بیان اینکه آخرین قانون مرکز آمار کشور مربوط به سال ١٣٥٣ است که باید این قانون متناسب با نیاز‌های مختلف کشور اصلاح و به روز رسانی شود، ادامه داد: باید نظام آمار‌های ثبتی مبنای مدرن جایگزین نظام آمار‌های سنتی شود تا در این نظام آمار‌های رسمی جدید تکالیف و وظایف آماری همه ارکان دستگاه‌های اجرایی به صورت مشخص تعیین شود.

پارسا با اشاره به اینکه برای پیاده سازی و عملیاتی کردن نظام آماری ثبتی مبنای مدرن در سایر کشور‌های پیشرفته دنیا حدود ١٨ سال طول کشیده است، عنوان کرد: امیدواریم در مرکز آمار بتوانیم در بازه زمانی ٨ ساله و با همکاری دستگاه‌های اجرایی امکانات و ظرفیت‌های لازم را به سمت استقرار کامل سرشماری‌های ثبتی مبنا فراهم کنیم، ۶ ماه است که به دنبال ریز داده‌های مورد نیاز برای تجمیع اطلاعات هستیم، اما متاسفانه برخی از دستگاه‌ها این کار را نمی‌کنند.

پارسا با اشاره به اینکه مرکز آمار ایران مرجع رسمی انتشار آمار‌های رسمی کشور است و در چشم انداز ٢٠ ساله کشور نیز بر این امر تایید شده که مرکز آمار ایران یگانه مرجع قابل اعتماد انتشار آمار‌های رسمی کشور است، اظهار کرد: اطلاعاتی که به مرکز آمار ایران ارائه می‌شود، کاملا محرمانه بوده و در اختیار هیچ نهاد و سازمانی قرار نمی‌گیرد.

رئیس مرکز آمار ایران با اشاره به اینکه ما نمی‌توانیم آمار ثبتی مبنایی با کیفیت تولید کنیم مگر اینکه ریز داده‌های همه فعالیت‌های دستگاه‌های اجرایی به مرکز آمار منتقل شود، البته بستر کار فراهم شده است اضافه کرد: در سطوح میانی دستگاه‌ها برخی از مدیران رفتار بوروکراتیک، محافظه کارانه و اقتدار گرایانه دارند یعنی نمی‌خواهند وضع موجود تغییر کند، هر تغییری با مقاومت روبرو است، شاید آن‌ها می‌ترسند در پی بررسی‌ها اشکالات کارشان بیرون آید.

پارسا با اشاره به اینکه در این کشور تکثر و تناقض آماری داریم، گفت: این مسئله خلاف روند‌های دنیاست، مرکز آمار تا پارسال نقش مرجعیت خود را نتوانسته بود ایفا کند، زیرا از ابزار‌های لازم برخوردار نبود.

عسگری با اشاره به اینکه کارخانجات اطلاعات تولیدی خود را در جایی ثبت نمی‌کنند، افزود: سرمایه اجتماعی در کشور پایین آمده و به تبع آن شاهد پایین آمدن فرهنگ هم نیز هستیم لذا اعتماد مجلس، دولت و مردم نسبت به یکدیگر تقلیل پیدا کرده است.

این کارشناس آمار با اشاره به اینکه کشور‌های پیشرفته می‌گویند که نظام آماری باید برای رسانه‌ها و پژوهشگران تسهیلاتی را فراهم کند، گفت: فرهنگ آمار در کشور ما پایین است لذا در این فرهنگ ارائه کنندگان اطلاعات، جمع آورندگان اطلاعات و استفاده کنندگان آمار حائز نقش هستند.

انتهای پیام/