شاید دیدن کوچه‌های آبگرفته تا زانو این احتمال را در ذهن شما ایجاد کند که قطعا در این مکان رودخانه‌ای طغیان کرده یا سونامی رخ داده، اما واقعیت در شهر اهواز متفاوت است.

اینجا خبری از دریا نیست، تا احیانا سونامی آن یک شهر را به زیر آب ببرد و رودخانه کارون نیز در بالادست توسط سد‌ها مهار شده و کم رمق‌تر از آن است که بخواهد طغیان کرده یا حجم وسیعی از آب را در شهر جاری سازد. 

اما وقتی باران در شهر اهواز می‌بارد، نه تنها بخش وسیعی از خیابان‌های شهر دچار آبگرفتگی می‌شود بلکه آب ترکیب شده با فاضلاب به سمت منازل مردم نیز سرریز می‌شود و خانه و کاشانه آنان را بهم می‌ریزد. 

طی باران‌های اخیر در شهر اهواز همزمان با بارش، تمام خیابان‌های اصلی شهر اهواز در زیتون کارمندی، گلستان و مرکز شهر دچار آبگرفتگی شدند به طوری که عبور با خودرو دشوار و گذر با اتوبوس موجب ورود آب به ماشین می‌شد. 

در برخی نقاط شهر فاضلاب بالا زده بود و مخلوطی از آب باران و فاضلاب تمام شهر را فرا گرفت، اگرچه کمی بعد آب تخلیه شد و در برخی نقاط که حاد بودند، با حضور نیرو‌های بسیج و شهرداری این مسئله برطرف شد.

وظیفه آبفا و شهرداری اهواز برای حل آبگرفتگی خیابان ها چیست؟

حجت‌الله زارع‌زاده یک عضو شورای شهر اهواز در این خصوص می‌گوید: حداکثر تا ۲۴ ساعت پس از وقوع بارندگی، آب از معابر و خیابان‌ها جمع آوری شد. 

او برای کاهش مشکلات رخ داده ضروری دانست که شهرداری و آبفا اقداماتی ضربتی را انجام دهند؛ لازم است که شهرداری کانال‌های روباز سطح شهر را احیا کند و ایستگاه‌های پمپاژ را تقویت نماید.

به گفته آقای زارع زاده در همین جهت نیز باید آب و فاضلاب شبکه‌های در دست اجرا را با سرعت تکمیل و آماده بهره برداری نماید که از جمله آن‌ها «گلدشت» است. 

گلدشت یکی از مناطق محروم در شهر اهواز است که زیر ساخت‌ها و سطح زندگی در آن بسیار پایین است؛ طی بارندگی‌های اخیر تمامژ کوچه پس کوچه‌های این محله دچار آبگرفتگی شدند و در برخی موارد آب به خانه مردم نفوذ کرد. 

شاهین مرادی یکی از شهروندان ساکن اهواز می‌گوید: با هر بارندگی ترسی به جانمان می‌افتد که نکند آب وارد خانه شود؛ آب کوچه‌های اطراف منزل ما را محاصره می‌کند و به همین دلیل نیز برای تمام اعضای خانواده چکمه تهیه شده تا بتوانند در صورت نیاز از خیابان‌ها عبور کنند؛ مثلا برای خرید از مغازه سر خیابان مجبوریم با چکمه تردد کنیم. 

بسیج گروه های جهادی برای رفع آبگرفتگی در مناطق مختلف اهواز

در کیانشهر نیز بخشی‌هایی از این محله به زیر آب رفت و کوچه‌های مردم پر از آب باران و فاضلاب شد، اما این مسئله موجب نشد که نیرو‌های شهرداری و بسیج اقدامات خود برای رفع این معضل شهروندان را کنار بگذارند. 

سرهنگ سید اسلام موسوی مسئول بسیج سازندگی سپاه حضرت، ولی عصر (عج) خوزستان در گفتگو با ما گفت که از ابتدای آبگرفتگی در مناطق مختلف شهر به ویژه کیانشهر و گلدشت نیرو‌های بسیج وارد میدان شده و برای رفع آبگرفتگی ۷۵ گروه جهادی مامور شدند. 

سرهنگ پاسدار حسین نیسی زاده فرمانده بسیج ناحیه مقاومت امام حسین (ع) غرب اهواز نیز در این خصوص گفت: حجم بارندگی طی ۲۴ ساعت در کلانشهر اهواز بالا بود و به همین علت نیز در برخی نقاط آبگرفتگی ایجاد شد که برای رفع آن ۴۰۰ نفر به همراه دستگاه‌های مکش آب در سطح شهر بسیج شدند.

رسیدگی ویژه به وضعیت فاضلاب اهواز از سال ۱۴۰۰

وضعیت طی سال‌های گذشته در اهواز از این هم بدتر بود؛ در سیلاب‌های سال ۱۳۹۸ بخش‌های وسیعی از شهرستان اهواز و اطراف آن به زیر آب رفت که یکی از دلایل آن افزون بر وضعیت نامناسب سامانه فاضلاب، مهار نشدن سیلاب‌ها پشت سد‌ها بود.

اما وضعیت بارش‌ها نیز نسبت به سال‌های پیش از آن بیشتر شده که کارشناسان برای آن دلایل متعددی ارایه می‌دهند؛ برخی معتقدند سیلاب‌ها ناشی از تغییرات اقلیمی است و برخی دیگر بر این باورند که کشور از دوره خشکسالی وارد دوره ترسالی شده است.

سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ کشور شاهد بارش‌های سنگینی بود گه بخش‌های وسیعی دچار آبگرفتگی و سیل شدند و پس از آن نیز با آغاز فصل پاییز و شروع بارندگی ها، خیابان‌ها و معابر اهواز لبریز از آب می‌شدند و فاضلاب نیز ظرفیت دفع آن را نداشت.

اما پس از آن و با انتقادات و اعتراضات وسیع مردمی نسبت به فرسوده بودن سیستم فاضلاب اهواز، توجه رهبر انقلاب به مشکلات مردم جلب شد و رئیس جمهور رسیدگی ویژه به آن را در اولویت قرار داد؛ در همین جهت نیز منابع مالی مناسبی در اختیار شرکت آب و فاضلاب قرار داده شد، اما چرا همچنان خیابان‌ها در اهواز دچار آبگرفتگی می‌شوند؟

آبفا خوزستان: درصد پیشرفت فاضلاب اهواز مطلوب است

«آیا این حجم بارندگی برای اهواز سیلابی به حساب می‌آید؟» این سوالی است که پاسخ آن را از هواشناسی خوزستان پیگیر شدیم. این اداره در پاسخ به ما گفت: «در شب ۲۹ آبان ماه در مدت زمان ۳۰ دقیقه در اهواز بیش از ۳۵ میلیمتر بارندگی رخ داد» 

مدیر عامل آب و فاضلاب خوزستان پیش از این بار‌ها به این موضوع اشاره کرده بود که «باران در اهواز سیلابی است و همین موضوع موجب آبگرفتگی می‌شود»، اما این توضیح برای شهروندانی که مدام شاهد کنده کاری آبفا در خیابان‌ها هستند، کافی نیست.

در ۳ سال گذشته و با دستور رئیس جمهور برای رفع مشکلات فاضلاب اهواز در مدت کوتاه، شهر اهواز همواره شاهد کنده کاری شرکت آبفا در نقاط مختلف و پر تردد شهر بوده که عمدتا برای جایگذاری خطوط اصلی و فرعی لوله‌ها صورت می‌پذیرد.

محمدرضا کرمی نژاد مدیر عامل آب و فاضلاب خوزستان می‌گوید: اجرای شبکه فاضلاب اهواز از سال ۱۴۰۰ تاکنون ۶۱ درصد پیشرفت داشت و یکی از دلایل آن را نیز همکاری قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا با گروه‌های پیمانکار «قوی» ارزیابی کرد.

او افزود: تا امروز در شرق و غرب اهواز بیش از ۴۰۰ کیلومتر خطوط فرعی و بیش از ۱۶۵ کیلومتر خطوط اصلی کار شده و تلاش می‌کنیم در زمان کمی طرح را به مراحل مطلوب برسانیم.

به گفته آقای کرمی نژاد بیش از ۱۲۰ نقطه ریزشی در اهواز وجود داشت که ۱۱۱ نقطه آن برطرف شده و چند نقطه درگیر آبگرفتگی در سال ۱۳۹۸ نیز با اجرای طرح‌های ضربتی برطرف شده و به پایان رسیدند.

آخرین وضعیت ساخت منازل مسکونی برای افراد آسیب دیده از سیلاب ۱۳۹۹ در بندر امام

بندر امام که با نام «سربندر» از سوی مردم محلی شناخته می‌شود از دیگر شهر‌های استان خوزستان است که باران‌های سیلابی طی سال‌های گذشته موجب آبگرفتگی وسیع معابر و وارد شدن خسارت به خانه‌های مردم شده بود.

در سال ۱۳۹۹ بارندگی‌های شدید موجب خسارت به منازل مردم شد و بازسازی و ساخت منزل برای افراد آسیب دیده در دستور کار قرار گرفت و مقرر شد ۵ هزار واحد مسکونی ساخته شود.

روح الله عمادی مدیرکل بنیاد مسکن خوزستان در این خصوص می‌گوید: مراحل ساخت ۳ هزار واحد مسکونی از ۵ هزار واحد آغاز شده و احداث ۴۰۰ خانه نیز در شهرک رضوان به اتمام رسیده که اقدامات زیرسازی آن نیز صورت پذیرفته و مردم در حال ساکن شدن در آن هستند.

او افزود: ۳ شهرک مسکونی برای افراد آسیب دیده از سیلاب بندر امام در نظر گرفته شده که یکهزار و ۲۰۰ واحد آن در ۳ شهرک رضوان، کوثر و فردوس است.

به گفته آقای عمادی در ۲ شهرک دیگر یعنی کوثر و فردوس نیز عملیات تکمیل منازل به سرعت در حال انجام است و ایجاد معابر، جدول گذاری و برق رسانی نیز در دست پیگیری است تا پس از کامل شدن زیرساخت ها، شهروندان بتوانند در منازل خود مستقر شوند.

طی بارندگی‌های اخیر خوزستان، بندر امام بار دیگر نیز دچار آبگرفتگی شدید معابر و منازل شد، به طوری که نیرو‌های جهادی اهواز پس از رفع آبگرفتگی‌ها در اهواز به همراه تجهیزات خود راهی بندر امام شدند.

پیشتر یکی از کارشناسان شهرداری حل مشکلات موجود در چند شهر خوزستان را در خصوص آبگرفتگی خیابان ها، جدول گذاری معابر دانست تا رواناب‌ها را با خود حمل کرده و در دریا یا رودخانه تخلیه نمایند، موضوعی که حالا مورد توجه شهرداری اهواز است، اما مشخص نیست تا چه میزان در اجرای آن جدی باشد.

آینده مشخص خواهد کرد آیا مجموع اقدامات صورت پذیرفته برای اجرای طرح جامع فاضلاب اهواز چقدر کارآمد خواهد بود و تا آن زمان شهروندان همچنان باید نگران ورود آب به منازل باشند و با هر باران چکمه‌های خود را برای عبور از خیابان آماده نمایند.

گزارش از ساسان ناصری زاده