نگاهی به فرش های دستباف و ماشینی هر بیننده ای را متوجه نوع رنگهای به کار رفته در الیاف می کند و طور حتم زیبایی رنگ سنتی بسیار فراگیرتر از رنگ های دیگر است.
سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان مرودشت از اشتغال پانصد نفر بهطور مستقیم و غیرمستقیم با بهرهمندی در کارگاه رنگرزی سنتی مرودشت، خبر داد.
در دنیای امروز با پیشرفت صنعت، هستند افرادی که سنتها را حفظ کرده و نان را مستقیما از دست رنج خود بدست میآورند. کارگاههای کوچک رنگرزی که تعدادشان تک رقمی شده است، همچنان با کارخانجات در رقابت هستند و با کیفیت هرچه تمام به نخهای بی رنگ، روح و جان تازهای میبخشند. رنگرزی مهارتیاست که طی آن مادهٔ رنگزا در درجهٔ حرارت هدایت شده و زمان مشخص، داخل الیاف، نخ، پارچه و پوشاک نفوذ کرده و آن را رنگ میکند. رنگین نمودن الیاف یا پارچه های ابریشمی، پشمی، کرک، و پنبه از طریق روشهای قدیمی و کاملا سنتی و با استفاده از مواد طبیعی که منشأ گیاهی یا حیوانی دارند را رنگرزی سنتی میگویند.
رنگرزی سنتی با وجود تفاوتهایی که در مناطق مختلف وجود دارد، دارای فرمول مشخصیاست. ابریشم یا پشمی که با مواد گیاهی رنگرزی میشود دارای نوعی جذابیت و زیباییاست که به مرور زمان و در اثر استفاده و قرارگرفتن در معرض نور و مواد قلیایی و… نه تنها از ارزش آن کاسته نمیشود، بلکه به ثبات و درخشندگی آن نیز افزوده میشود. علاوه بر این، رنگهای سنتی (گیاهی و حیوانی) حاصل تجربه صدها ساله مردمان سرزمینیاست که همواره با اقتباس از طبیعت به زندگی خود رنگ بخشیدهاند، به این سبب از ارزش معنوی و مادی بسیاری برخوردار هستند.
رئیس اداره میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی تربت حیدریه گفت: با هدف احیای رشته رنگرزی سنتی و ابریشم بافی، ۲۰۰ میلیون ریال تسهیلات بلاعوض به هنرمند پیشکسوت این حوزه اهدا شد.
رنگرزی یا صبّاغی به فرایندی گفته میشود که در طی آن کالای نساجی مثل الیاف، نخ، پارچه یا پوشاک در محلولی که شامل مواد رنگزا و مواد شیمیایی میباشد، رنگآمیزی گردد و مولکولهای رنگ، با دوامی نسبی با مولکولهای کالای نساجی، پیوند محکمی برقرار نمایند. به عبارت دیگررنگرزی مهارتی است که طی آن مادهٔ رنگزا در درجهٔ حرارت هدایت شده و زمان مشخص، داخل الیاف و یا کالای منسوج (بافته شده) نفوذ کرده و آن را رنگ میکند. در رنگرزی سنتی ابزاری نظیر ظرف (پاتیل)، دماسنج، همزن و ظروف شیشهای مورد استفاده قرار میگیرد. همچنین نمکهای فلزی مثل انواع زاج، مواد قلیایی مثل آمونیاک و ماده اصلی یعنی آب که محیط رنگرزی را تشکیل میدهد، در فرایند رنگرزی سنتی کاربرد گستردهای دارند.
کردهای کرمانج عشایر یکی از طوایف خراسان شمالی هستند که همیشه با کوچ کردن در فصل بهار به این استان و اقامت در میان بندهایی همچون کوههای شاه جهان، سالوک و مراتع و مانه و سملقان در بهار و تابستان زیبایی خاصی را به این استان میدهند و چشم و گوش هر مسافر و گردشگری را با هی هی چوپانها در صبح و عصر و بوی طبخ نان، تهیه قره قورت، کشک و روغن زرد مجذوب خود میکنند.