سمانه کیوانلو کارشناس هنری و تصویرگر کتاب‌های کودک و نوجوان، در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه ادبیات  گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره تجربه شخصی خود از کتاب‌هایی که تا کنون منتشر کرده و نیز نشر‌هایی که با آن‌ها همکاری داشته است، گفت: اولین تجربه تصویرسازی من برای کتاب کودک در ۱۷ سالگی و با همکاری نشر ابن یمین اتفاق افتاد. طی این سال‌ها برای کتاب‌های مختلفی تصویرسازی کرده‌ام که می‌توانم از «سری کتاب‌های آموزش زبان Tip Top reader» و مجموعه چهار جلدی «دهکده هستی» به عنوان دو تجربه موفق و مثبت از لحاظ محتوایی و تصویری نام ببرم.

وی در ادامه توضیح داد: کتاب اولی که به نویسندگی آقای مجید توانایی و با همکاری نشر خط سفید منتشر شده است، به آموزش زبان برای گروه سنی کودک و خردسال می‌پردازد و به عنوان یکی از کتاب‌های موفق آموزشی در کشور شناخته شد. کتاب دوم هم به نویسندگی آقای مسلم قاسمی و توسط نشر منادی تربیت منتشر شده است که اتفاقات دهکده‌ای را در قالب چهار فصل سال روایت می‌کند. قرار بر این بود که عروسک‌ شخصیت‌های داستانی کتاب که مراد و مهتاب نام داشتند، نیز ساخته و عرضه شوند که متاسفانه این اتفاق نیفتاد. مانند عروسک‌های دارا و سارا که پیشتر دیده بودیم.

این تصویرگر کتب کودک افزود: کتاب دیگری هم در زمینه نمایش‌نامه‌نویسی با همکاری آقای قاسمی و انتشارات منادی تربیت کار کرده‌ام که از آن هم به عنوان یک تجربه خوب می‌توانم نام ببرم.

تصویرسازی کتاب کودک امروز اصولی شده است

کیوانلو درباره المان‌ها و خصایصی که باید در طراحی کتاب کودک در نظر گرفت، گفت: تصویرسازی کتاب کودک طی چند سال اخیر رونق بیشتری یافته و به طور جدی و حرفه‌ای به آن پرداخته می‌شود. سعی من بر آن بوده است که در کارهایم به مسئله خلوص و شفافیت رنگ‌ها توجه ویژه‌ای داشته باشم (به طور مثال رنگ‌ها نباید چرک باشند). همچنین فرم‌هایی که برای گروه سنی خردسال استفاده می‌شود، باید با گروه‌های سنی کودک و نوجوان متفاوت باشد.

وی افزود: به طور مثال در طراحی کتاب‌های Tip Top reader علی‌رغم آن که کتاب آموزش زبان انگلیسی در قالب گفتگو‌های میان کودکان یک مهدکودک بود، در دل تصویر‌ها نقوش ایرانی را گنجاندم؛ مثلا در طراحی لباس کودکان، پرده‌ها و سایر موارد.

این کارشناس هنری با اشاره به تفاوت‌ بین تصویرسازی حال حاضر کتاب کودک با کتاب‌های سابق کودکان، بیان کرد: کتاب‌های قدیم چندان اصولی طراحی نمی‌شدند. امروزه تصاویر انتزاعی‌تر شده که این در قیاس با تصاویر رئالیستی سابق، به تخیل کودک نزدیک‌تر است. حتی کتاب‌های درسی نسل جدید نیز بسیار جذاب‎‌تر از کتب درسی نسل قبل هستند.

کیوانلو ادامه داد: البته کتاب‌های قدیم اکثراً از تکنیک دستی که اصالت و ظرافت هنری بیشتری دارد، نسبت به دیجیتال بهره می‌بردند. اگرچه نباید تکنیک دیجیتال را هم زیر سوال برد. امروزه اکثر طراحی‌ها به دلیل سرعت بیشتر و قابلیت ویرایش‌پذیری، در حال حرکت به این سمت هستند.

وی با اشاره به نشر‌های فعال در زمینه کودکان گفت: خودم به کتاب‌های انتشارات بنفشه علاقه‌مند هستم. نشر افق نیز در این زمینه موفق عمل کرده است. از میان نشریات و مطبوعات هم ماهنامه سنجاقک، جزو نشریات خوب به لحاظ تصویرسازی است.

کتاب کودک از اولویت خارج شده است

کیوانلو درباره محدودیت‌های موجود در زمینه تصویرسازی کتاب کودکان گفت: به دلیل مسائل و مشکلات فعلی بازار کتاب و کاغذ، کتاب کودک دیگر مثل گذشته خیلی چاپ نمی‌شود و جزو اولویت‌های آخر قرار گرفته است. به جز چند نشر بزرگ که در این زمینه هنوز فعال هستند، دیگر نشری به این حوزه به صورت جدی نمی‌پردازد و همه به سراغ کتاب‌های پرفروش‌تر که ریسک کمتری دارند رفته‌اند. حجم کاری تصویرسازان نسبت به گذشته کاهش چشمگیری یافته است.

وی افزود: گاهی هم اعمال سلایق شخصی و غیرتخصصی در خلال کار تصویرگر باعث افت کیفی اثر می‌شود. البته این اتفاق بیشتر در نشر‌هایی می‌افتد که فاقد مدیر هنری هستند؛ زیرا مدیران هنری اغلب با درک بیشتری با طراحی و هنر برخورد می‌کنند.

تصویرسازی بیشتر مبتنی بر خلاقیت است تا تکنیک

این مدرس دانشگاه درباره نیاز‌ها و لوازم عرصه تصویرسازی بیان کرد: تصویرسازی چندان آموختنی نیست؛ به طور مثال تحصیلات خود من گرافیک است اما اساتیدی را می‌شناسم که علی‌رغم تدریس در دانشگاه خلاقیت ذهنی و توانایی لازم برای تصویرسازی را ندارند. خلاقیت و استعداد در این زمینه بسیار مهم است. ظرفیت پذیرش این رشته در دانشگاه‌ها هم بسیار کم بوده و در همه دانشگاه‌ها نیز وجود ندارد. البته کیفیت اساتید و آموزش‌هایی که داده می‌شود، خوب و قابل قبول است.

کیوانلو در پایان به علاقه مندان این عرصه و کسانی که تازه وارد آن شده‌اند، توصیه کرد: کسی که وارد این رشته می‌شود، باید صبور باشد و سال‌ها کار کند تا به جایگاه قابل قبولی برسد. گاهی تنها تجربیات شخصی فرد ابزار لازم برای کار او هستند و تجربیات دیگران برایش چندان کارساز نیست. به علاوه جوانانی که می‌خواهند در این زمینه موفق عمل کنند، باید ذائقه دیداری خود را تقویت کرده و ارتقا دهند؛ یعنی علاوه بر آموزش‌های فنی و تکنیکی باید تصویر نیز زیاد ببینند. در گام بعد هم باید انتخاب کنند که می‌خواهند دیجیتال کار کنند یا دستی زیرا هریک مزایا و محدودیت‌های خاص خودش را دارد.

انتهای پیام/