توصیه‌های تغذیه‌ای در افراد مبتلا به سندروم داون
سندروم داون یک بیماری ژنتیکی است که به دلیل وجود یک کروموزوم اضافی (کروموزوم ۲۱) در سلول‌ها ایجاد می‌شود و بروز آن یک نفر در هر ۶۰۰ تا ۸۰۰ تولد زنده است.
استاد علوم تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز گفت: افراد مبتلا به این سندروم اغلب دارای قد کوتاه، توان عضلانی کم، ناتوانی ذهنی، نقایص مادرزادی قلب و موارد مشابه هستند. همچنین افراد مبتلا به این سندروم بیشتر در معرض ابتلا به برخی از بیماری‌ها از جمله کم‌کاری تیروئید، بیماری‌های خودایمنی و صرع هستند.
دکتر مهسا موذن گفت: دریافت غذایی نوزاد مبتلا به سندروم داون ممکن است با نوزاد سالم متفاوت باشد، اگرچه شیر مادر توصیه می‌شود، اما بسیاری از نوزادان مبتلا به این سندروم با شیر خشک تغذیه می‌شوند. بیماری‌های شیرخوار، بستری شدن در بخش نوزادان، مشکل در خوردن شیر مادر برای نوزاد، ناامیدی و افسردگی مادر و احساس کافی نبودن شیر مادر، از دلایل استفاده از شیر خشک است.
او گفت: مصرف غذای جامد نیز در کودکان مبتلا به سندوم داون به تأخیر می‌افتد که اغلب به دلیل تأخیر در تکامل عملکرد دهانی_حرکتی است. اگر کودک کنترل سر ضعیفی داشته باشد یا هنوز قادر به نشستن نباشد، ممکن است امکان آغاز غذا به صورت جامد در ۶ ماهگی نباشد.
او گفت: مهارت‌های غذا خوردن در نوزادان و کودکان مبتلا به سندروم داون به تعویق می‌افتد به طوری که برخی از والدین شروع مهارت‌هایی همانند شیر خوردن از سینه مادر و مکیدن را برای نوزاد خود دشوار می‌دانند، به دلیل ناهنجاری‌های گوارشی در ۸ تا ۱۲ درصد از نوزادان مبتلا به سندروم داون، این نوزادان اغلب نیاز به تغذیه از طریق معده دارند.
دکتر موذن گفت: سایر عواملی که تغذیه را در سال‌های اول زندگی این بیماران دشوار می‌کند عبارتند از حفره دهانی کوچک، رشد تأخیری دندان‌ها یا دندان‌های غیر طبیعی، احتقان بینی، دستان کوچک و انگشتان کوتاه. از شیر گرفتن و خوردن مستقل غذا از سوی کودک در مقایسه با سایر نوزادان اغلب دیرتر صورت می‌گیرد. نوزاد دچار سندروم داون حدود ۶ ماه دیرتر از سایر کودکان برای استقلال تلاش می‌کند. یک برنامه مداخله‌ای مناسب همراه با تیم تغذیه می‌تواند والدین را در کار کردن با کودک به سمت مهارت‌های تغذیه‌ای قابل دستیابی راهنمایی کند.
دکترای تخصصی علوم تغذیه دانشکده تغذیه و علوم غذایی شیراز گفت:کودکان مبتلا به سندروم داون و همه کودکانی که توان عضلانی پایینی دارند، به دلیل مصرف انرژی کمتر از معمول، در معرض خطر افزایش وزن هستند. مدیریت وزن در این افراد باید شامل ارزیابی تکاملی غذا خوردن در کودک، مهارت‌های حرکتی، سطوح فعالیت بدنی و چالش‌های محیطی باشد.
به گفته او، مطالعات نشان داده که مصرف انرژی در حال استراحت کودکان مبتلا به سندروم داون کمتر از سایر کودکان است و ممکن است ۱۰ تا ۱۵درصد کمتر از دریافت مرجع برای انرژی باشد. برای کودکان بزرگتر از ۵ سال، محاسبات برای انرژی ممکن است بر اساس قد، به جای وزن باشد.
در این کودکان همچون سایر کودکان، توصیه‌هایی مثل پیروی از یک برنامه غذایی منظم شامل سه وعده غذایی و دو تا سه میان وعده غنی از مواد مغذی توصیه می‌شود. همچنین پرهیز از غذا‌هایی با مقادیر بیش از حد چربی و قند، خودداری از مصرف نوشیدنی‌های پرکالری و افزایش فعالیت بدنی توصیه می‌شود.
طراحی یک برنامه غذایی با کالری کنترل شده بر اساس کیلوکالری به ازای هر سانتیمتر قد هم ممکن است مفید باشد. پیشگیری از اضافه وزن و ترویج سبک زندگی فعال از اهداف مهم هستند. برای داشتن برنامه موفق، آموزش والدین در زمینه مداخله رفتاری و آموزش تغذیه و فعالیت بدنی در جلسات متعدد توصیه می‌شود.
دکتر موذن با بیان اینکه کودکان مبتلا به سندرم داون به دو دلیل بیشتر از سایر کودکان ممکن است دچار یبوست شوند گفت: اولین علت، وجود توان عضلانی کمتر در این افراد است و دلیل دوم، فعالیت بدنی کمتر در آن‌ها است. این مشکل با کمبود فیبر و مایعات در رژیم غذایی تشدید می‌شود. رفع یبوست در این افراد باید شامل تأمین فیبر و مایعات کافی با تاکید بر مصرف آب باشد. منابع فیبر شامل میوه ها، سبزی ها، غلات سبوس دار، حبوبات و مغز‌ها می‌شود.
باید توجه داشت در صورتی که فرد از ابتدا رژیم کم فیبر مصرف می‌کند، باید به تدریج این منابع غذایی را به رژیم افزود.
