روسیه این روز‌ها میزبان نشست سالانه بریکس است که در شهر قازان در جنوب غربی این کشور در حال برگزاری است. نشستی که رئیس جمهور کشورمان برای اولین بار به عنوان عضو اصلی به دعوت رسمی ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در آن شرکت کرد. بی تردید شرکت پزشکیان در نشست بریکس تأکید مجددی بر توسعه همکاری‌های چندجانبه در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است.

برگزاری این نشست همزمان با افزایش تنش‌ها در غرب آسیا و منازعات بین مسکو و کیف اهمیت دو چندانی پیدا کرده است. نباید فراموش کرد که مهم‌ترین فلسفه شکل گیری «بریکس» به چالش کشیدن نظام توسعه اقتصادی و جهانی که غرب آن را پرچمداری می‌کرد است. بریکس به نوعی در تک صدایی توسعه غربی، بلندگوی جانبه گرایی، بر هم زننده تعادل ایجاد شده از سوی غرب در نظم جهانی و رهبر تغییر الگوی توسعه اقتصادی و جهانی سازی به حساب می‌آید. بریکس یک ائتلاف فراقاره‌ای به شمار می‌آید که می‌تواند ساختاربندی جدیدی را برای اقتصاد و سیاست جهانی فراهم کند.

این نکته را نیز نباید از قلم انداخت که این ائتلاف با داشتن نزدیک به نیمی از مردم جهان، حدود ۳۰ درصد مساحت کره خاکی و برخورداری از ۲۵ تا ۲۸ درصد از توان مالی جهانی نشان می‌داد که از ظرفیت بالایی برخوردار است. از منظر دیگر اضافه شدن ایران، عربستان، امارات و تعداد دیگری از کشور‌ها به این ائتلاف آن را بزرگ‌تر و قدرتمندتر کرده است. از همین رو یکی از دستور کار‌های بریکس تقویت همکاری و انسجام میان کشور‌های عضو است.

همچنین باید گفت که عضویت ایران در سازوکار‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ضمن اینکه خط بطلانی بر راهبرد منزوی‌سازی جمهوری اسلامی ایران است، فرصتی نیز برای تعاملات اقتصادی و گسترش روابط اقتصادی با دیگر کشورهاست به خصوص این که کشور‌های مهمی در بریکس عضویت دارند. 

۵ پیشنهاد مهم ایران برای سران بریکس

اما گذشته از اهمیت بریکس، شانزدهمین نشست سالانه بریکس که با شعار «تقویت چندجانبه‌گرایی برای توسعه و امنیت جهانی» برگزار شده، مواضع کشورشان را در خصوص وضعیت جهان و بحران‌های جاری در آن مطرح می‌کنند. در همین راستا مسعود پزشکیان رئیس جمهور کشورمان با پیشنهاد‌های متنوعی پا به این نشست گذاشت و اظهاراتش در این اجلاس مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت:

۱-در سال آینده اولویت برنامه‌هایمان را به مسائل اقتصادی مالی بدهیم.

۲-مقابله با تحریم‌های غیرقانونی نیازمند اقدام گروهی و اجرای سازوکار‌های مشترک است.

۳-دنیا بریکس را با هدف تلاش برای کاستن از قدرت دلار و افزایش مبادلات با پول‌های ملی می‌شناسد.

۴-وظیفه داریم با تشریک مساعی، مبادله اطلاعات، سرمایه‌گذاری مشترک و دیگر اقدامات، خود را به فناوری‌های نوین مجهز سازیم.

۵-ضروری است بانک توسعه نوین (NDB)، تقویت شود و ایران آمادگی دارد تا همکاری‌های تنگاتنگی با این بانک داشته باشد.

 افزون بر این، آمادگی ایران برای ایجاد شبکه جدیدی از روابط ترانزیتی در بستر بریکس، ضرورت تشکیل دبیرخانه بریکس برای پیگیری برنامه‌ها و اهداف مجموعه، علاقه ایران به انتقال تجارب خود به کشور‌های عضو و انتقاد از تنش زایی و جنایات رژیم صهیونیستی از جمله بخش‌های مهم سخنان رئیس جمهور بود که در ادامه می‌خوانید: 

* جمهوری اسلامی ایران از توانمندی‌های قابل توجهی در حوزه‌های مختلف برخوردار است و می‌تواند در مجموعه بریکس همکاری‌های مشترک و سودمندی را رقم بزند... ایران همچنین با برخورداری از موقعیت استراتژیک، بستر عبور چندین کریدور حمل و نقل بین‌المللی از جمله کریدور‌های شمال–جنوب و شرق–غرب بوده و می‌توانیم با توسعه همکاری‌های سازنده، شبکه جدیدی از روابط ترانزیتی برای انتقال انرژی یا کالا‌های تجاری در بستر بریکس، ایجاد نماییم.

*آنچه امروز در فلسطین و لبنان شاهدش هستیم تعمیق بنیان‌های جنگ و خشونت از طریق نادیده گرفتن حقوق اولیه مردمی است که چیزی جز حق حاکمیت بر سرزمین‌های اجدادی خود نمی‌خواهند. از تمامی اعضای بریکس تقاضا دارم برای توقف جنگ از ظرفیت خودشان استفاده کنند.

*تلاش‌هایی که تا کنون برای کاهش سلطه دلار بر اقتصاد جهانی صورت گرفته باید با راهکار‌های عملیاتی، چون ایجاد سبد ارضی بریکس یا مکانیسم مستقل از دلار تقویت و اجرایی شوند. 

یک دیدار کم سابقه 

​​​​​​​اما سفر پزشکیان به قازان تنها به شرکت در نشست سران بریکس پایان نیافت و رئیس جمهور کشورمان در جریان سفرش به قازان با روسای کشور‌های مختلف از جمله هند دیدار و گفتگو کرد. رئیس جمهوری اسلامی ایران و نخست وزیر هند در دیدار یکدیگر مهم‌ترین مسائل دوجانبه و راهکار‌های گسترش روابط فیمابین و نیز رویداد‌های منطقه را بررسی و بر ضرورت توقف درگیری‌ها در منطقه و پرهیز از اعمال استاندارد‌های دوگانه در زمینه حقوق بشر تاکید کردند.

اما شاید مهم‌ترین دیدار پزشکیان با السیسی رئیس جمهور مصر بود. طی ۴ دهه گذشته که روابط تهران- قاهره تعطیل شده است، به ندرت مقامات مصری و ایرانی در سطح ریاست جمهور با یکدیگر دیدار کرده اند. آخرین دیدار میان روسای جمهور ایران و مصر در سال ۹۱ میان احمدی نژاد و محمد مرسی در تهران رقم خورد. حالا و پس از گذشت یک دهه و برای دومین بار روسای جمهور ایران و مصر این بار، اما نه در قاهره یا تهران بلکه در قازان با یکدیگر گفتگو کردند.

به باور ناظران طی دوسال اخیر تحرکاتی در روابط ایران و مصر نیز بروز یافته و مقامات دو کشور سیگنال‌هایی را مبنی بر تجدید روابط دیپلماتیک پس از حدود ۴دهه فراز و فرود ارسال کرده‌اند؛ روابطی که در صورت بازگشت به وضعیت عادی با بازگشایی سفارتخانه‌ها و استقرار سفیر، ضمن این که می‌تواند روند تنش‌زدایی در منطقه را در فرایند‌های تثبیت قرار دهد، می‌تواند بر الگو‌های دوستی و دشمنی و صف‌بندی‌های موجود نیز تاثیرات قابل‌توجهی بگذارد. از این رو این دیدار کم نظیر میتواند شکل گیری روابط دیپلماتیک تهران - قاهره را سرعت ببخشد.

دیدار‌های پزشکیان، اما به همین جا ختم نشد و رئیس دولت چهاردهم با همتای روسی خود نیز دیدار و گفتگو کرد. 

پوتین در دیدار با دکتر پزشکیان گفت: رویکرد‌های روسیه و ایران به مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای یکسان یا نزدیک است. ما به دنبال شکل‌گیری نظام جهانی عادلانه و چندقطبی و حفظ نقش کلیدی سازمان ملل متحد هستیم. موجب امتنان خواهد بود که سلام بنده و آرزوی بهترین‌ها را به آیت‌ا... خامنه‌ای برسانید. ما مواضع سازنده ایشان را ارزشمند می‌دانیم. در شهر عشق آباد ملاقات مفید و پرمحتوایی را در زمینه مسائل دو جانبه و منطقه‌ای داشتیم. روابط روسیه و ایران دوستانه و سازنده است. توسعه زیر ساخت ریلی شمال به جنوب و ساخت نیروگاه دوم وسوم بوشهر از برنامه‌های ماست و قرارداد‌های جدید را در زمینه مشارکت راهبردی دوجانبه امضا خواهیم کرد. موافقت‌نامه دوجانبه‌ای را در زمینه تاسیس مراکز فرهنگی و لغو روادید از سال گذشته در جهت تبادل گردشگران داشتیم.»

رئیس‌جمهور در دیدار با پوتین گفت: پس از دیدار با شما در ترکمنستان، توافقات صورت‌گرفته را پیگیری کردم تا بتوانیم آن‌ها را به زودی امضا کنیم. به همکارانم گفته‌ام در مسیر اجرای توافقات با روسیه، هر جا مشکلی بود، به خود من بگویند. معتقدم که ارتباط ایران و روسیه یک ارتباط راهبردی است و این رابطه غیرقابل اجتناب است.» دیشب همچنین روسای جمهور ایران و چین با یکدیگر دیدار کردند.

منبع: روزنامه خراسان