"مهاجرت معکوس" عامل ناموزونی توسعه/وجود 15 میلیون پرونده قضایی در دستگاه قضا/ پروتکل‌های درمان اعتیاد باید بازبینی و اصلاح شوند

به گزارش خبرنگار وزارت کشور گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، آسیب‌های اجتماعی از دیرباز در جامعه بشری مورد توجه اندیشمندان بوده و همزمان با گسترش انقلاب صنعتی و گسترش دامنه نیازمندیها، محرومیت‌های ناشی از عدم امکان برآورده شدن خواستها و نیازهای زندگی موجب گسترش شدید و دامنه‌دار فساد، عصیان، تبهکاری، سرگردانی، دزدی و انحراف جنسی و دیگر آسیبها شده است.

هر چند اکثر مشکلات اجتماعی انواعی تکراری در طول نسل‌های مختلف هستند، اما چنانکه مشاهده می‌شود برخی از این انواع در برخی نسل‌ها اهمیت بیشتری پیدا کرده است و حتی برخی انواع این آسیبها در نسلهای بعدی زاده شده‌اند. از سوی دیگر از آنجایی که یکسری علل غالب در هر جامعه وجود دارند که نسبت به سایر علل اهمیت بیشتری در بروز آسیب‌ها دارند، هر چند از انواع متمایز آسیبها سخن می‌رود، اما عمدتا همپوشیهایی بین آنها دیده می‌شود.

امروزه طلاق، اعتیاد، حاشیه نشینی از عوامل بسیار تاثیرگذار در روند آموزش، امنیت، اخلاق، خانواده، جامعه و فرد است، این آسیب‌ها با تنوع در نوع و نام دارای ریشه های بسیار زیادی از جمله ریشه های وراثتی، اجتماعی، فرهنگی و فردی است. شناخت عوامل تشدید کننده و بازدارنده آسیب‌های اجتماعی یکی از پر هزینه‌ترین امور اجتماعی در کشورها محسوب می‌شود. این امر بسیاری از روانشناسان، جامعه شناسان، فعالین اجتماعی و سیاسی، نیروهای انتظامی و مبلغین مذهبی را به تحقیق و یافتن راهکار در این زمینه ترغیب نموده است. با توجه به مهم بودن این مسئله گفتگویی با "رضا محبوبی" معاون اجتماعی مرکز اجتماعی فرهنگی وزارت کشور داشتیم که در ادامه می‌خوانید.
 


باشگاه خبرنگاران: نگاه وزارت کشور نسبت به طلاق که مهم‌ترین آسیب اجتماعی در کشور است چگونه است؟

محبوبی: بررسی‌های ما درباره واقعه طلاق نشان می‌دهد که روند طلاق در کشور نرخ افزایشی پیدا کرده است و در این راستا  هیچ آسیبی را به طور کلی نمی‌توان از صحنه اجتماع پاک کرد و اصولا جامعه چنین سیاستی را ندارد که همه آسیب‌ها را به صفر برساند. به عنوان مثال موضوع طلاق در بعضی از مناطق تجویز می‌شود اما روند افزایش طلاق در جامعه ما صعودی است خصوصا وقوع این پدیده در سال اول ازدواج تا پنج سال اول زندگی نگران کننده است کاری که وزارت کشور در این رابطه انجام داده این است که این آسیب را با دقت بالا و با توزیع جغرافیایی مختلف کشور در بین گروه‌های سنی و جنس‌های مختلف شناسایی و احصا کرده است.

براساس پژوهش‌های میدانی که انجام شده دلایل به وجود آمدن طلاق با توجه به اطلاعاتی که بدست آمده در شورای اجتماعی روی آن بحث و تبادل نظر می‌شود و مبتنی بر این شناخت سیگنال و هشدار آن به نهادهایی که در کف میدان جامعه  هستند بیشتر شده است، این پدیده موضوعی نیست که تنها در یک نقطه از کشور رخ دهد بلکه به صورت یک زنجیره است که از تربیت فرزندان در محیط خانواده، مراکز آموزشی تا  مراودات اجتماعی را فرا می‌گیرد که در انتهای این فرایند به موضوع طلاق رسیده‌اند و به دنبال عدم سازش از هم جدا شدند.

مداخله در این بخش به گونه‌ای نیست که با یک بخشنامه یا افزایش ساعات مشاوره و ارتقای توانمندی خانواده در کنترل خشم و روابط زناشویی آن را کنترل کرد. بنابراین اگر بخواهیم به طور جامع و عینی با این پدیده برخورد کنیم از مراحل ابتدایی رشد فرزند گرفته تا محیط‌ های آموزشی این اقدام باید انجام شود. این زنجیره  با همکاری دستگاه‌های مختلف و شورای اجتماعی شناسایی شده و برای هر کدام برنامه‌هایی لحاظ شده و آنچه که برای وزارت کشور اولویت‌دار است حلقه آخری است که حدود 120 هزار نفر به مرحله طلاق می‌رسند و مشتری دستگاه قضا می‌شوند.

یک طرح ضربتی در شورای اجتماعی با کمک سازمان بهزیستی و قوه قضاییه در راستای تحکیم بنیان خانواده تصویب شده که اگر کسی مجبور شده که به سیستم طلاق وارد شود و ظرف نیم ساعت تمام مدارکش آماده و حکمش صادر شود در یک مرکز مشاوره با چندین متخصص صحبت کند و یک پروسه‌ای برای امکان صلح و سازش فراهم شود تا بتوان تعدادی از این افراد را از طلاق منصرف کرد که این موضوع در استان‌ها نیز پیگیری می‌شود.

باشگاه خبرنگاران: طبق شواهد و قرائن آمار طلاق میان دهه هفتادی‌ها بیشتر است آیا شما این موضوع را تایید می‌کنید؟

محبوبی: بله متاسفانه؛ البته بیش از 50 درصد طلاق‌ها در 5 سال اول زندگی اتفاق می‌افتد.


باشگاه خبرنگاران: در بعضی از مناطق کشور کمپ‌های بدون استاندارد ترک اعتیاد وجود دارد  این موضوع را تأیید می‌کنید؟ نگاه وزارت کشور به این موضوع چیست؟

محبوبی: موضوع ترک اعتیاد یک ضعف پروتکل‌های درمانی دارد که با توجه به تغییر شیوه‌های مصرف نوع مواد مصرفی و عوامل دیگر که در نوع مصرف اثرگذارند لازم است این پروتکل‌های درمان به روز شوند.

یکی از ضعف‌ها هم بنیادی است که شامل روش‌های مکمل درمان دارویی می‌شود و مبتنی بر روش‌های مشاوره و حمایت‌های پس از ترک است که باید به پروتکل درمان اضافه شود. در طرح تحول نظام سلامت در وزارت بهداشت در مراکز بهداشتی و درمانی و مناطق حاشیه نشین این پیش بینی آمده که یک روانشناس و مددکار اجتماعی در این مقوله  بکار گرفته شوند، براین اساس پروتکل‌های درمان باید بازبینی و اصلاح شوند که بتوانند ماندگاری پس از ترک اعتیاد را افزایش دهد ما در همین راستا از همکاران در رسانه ملی می‌خواهیم ویژه برنامه‌هایی در حوزه‌های آسیب‌های اجتماعی ارائه نمایند و به چالش‌های موجود در آن از جمله کمپ‌های ترک اعتیاد بپردازند و خدمات مشاوره‌ای که به زوجین مشاوره می‌دهند صلاحیت داشته و مجاز به ارائه باشند در غیر این صورت با این مراکز برخورد خواهد شد.

وزارت کشور و شورای اجتماعی نقش هماهنگ کننده و شناسایی وضعیت را دارند تا با مشارکت با دستگاه‌های دیگر به یک راهکار برسند اعتیاد صرفا بحث درمان نیست راه‌های مقابله‌ای، پیشگیری و کاهش آسیب باید مدنظر قرار گیرد، در گزارش آسیبهای اجتماعی آبان ماه سال گذشته و اردیبهشت ماه امسال که تقدیم مقام معظم رهبری  شد، در راستای رسالت اصلی وزارت کشور یک تابلوی دقیق از آخرین وضعیت آسیب‌های اجتماعی ارائه شد و پیرو ان تدبیر مقام معظم رهبری  براین بود که با تمام ظرفیت با آسیب‌های اجتماعی باید مقابله کرد ایشان بر روی 4 موضوع طلاق، اعتیاد، حاشیه نشینی و بی‌بندوباری اخلاقی تأکید کردند و ما برای تحقق این مهم ستاد مبارزه با مواد مخدر را مکلف کردیم که پیشگیری هدفمند را سرلوحه کارش قرار دهد و به جای توزیع بروشورهای اعتیاد و راه‌های مقابله با آن باید با جوانانی که پیش زمینه اعتیاد را دارند شناسایی کرده تا به مرحله حاد نرسند تا سریعتر بتوانیم به نتیجه معقول‌تری برسیم.

باشگاه خبرنگاران: آیا وزارت کشور آلودگی صوتی ناشی از دور دورهای شبانه با خودروهای لوکس، بی‌بندوباری اخلاقی و بی‌حجابی را جز آسیب‌های اجتماعی شناسایی کرده و برای آن برنامه‌هایی را تنظیم کرده است؟

محبوبی: این گروه از افراد به لحاظ آماری در یک اقلیت محض هستند منتهی نمود آن شاید بسیار دیده می‌شود که البته رسانه‌ها نیز به آن دامن می‌زنند البته این موضوعی نیست که مقدار کمش قابل قبول باشد ما در مقام برنامه‌ریزی باید کل جامعه را مدنظر قرار دهیم همواره افراد بسیاری متناسب با رعایت شئونات اخلاقی در سطح جامعه فعالیت دارند و رفتارهای نرم بیشتر قالب است به عنوان مثال درباره موضوع خودکشی که همواره دغدغه ماست گاهی اوقات در فضای مجازی به آن پرداخته می‌شود باید بگویم که نرخ خودکشی در کشور ما در مقایسه با کشور کره جنوبی که در بالاترین سطح توسعه یافتگی قرار دارد 100 الی 150 است، درحالی که این کشور رتبه دوم را در میزان خودکشی دارد بنابراین ما در مقایسه با جوامع دیگر وضعیت بهتری داریم که البته این مقدار اندک نیز باید با برنامه ریزی و یک نظام هوشمند بررسی شود.

در این راستا طرح تقسیم کار ملی را تنظیم کردیم پس از جلسه‌ای که با مقام معظم رهبری داشتیم 18 موضوع آسیبی به عنوان اولویت‌های ایشان مدنظر بود که در این جلسه ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر به عنوان دستگاه اصلی در همه این آسیب‌ها مسئول شد که برنامه‌های ویژه خود را طراحی کند وزارت کشور به دلیل رابطه سازمانی با نیروی انتظامی باید با این پدیده برخورد کند همچنین فرهنگ سازی نیز باید در این راستا باید در ستادهای مسئول لحاظ شده و با هنجار شکنان برخورد شود.




باشگاه خبرنگاران: آیا موضوع "شرخر" جزء موضوعاتی است که به عنوان آسیب، وزارت کشور بخواهد به آن بپردازد؟


محبوبی: خیر، ما در 18 موضوع آسیبی که احصا کرده‌ایم یکی از مشکلات برجسته‌ای که به نظرمان میزان پرونده قضایی‌اش در کشور بسیار است به موضوع چک‌های بی‌محل برمی‌گردد که نظامات سنتی ما قادر نیستند نیازهای امروز روابط اجتماعی را پاسخ دهند و افراد برای حل این موضوع به دستگاه قضا متوسل می‌شوند.

براساس گزارش تیرماه سال جاری از سوی رئیس قوه قضاییه 15 میلیون پرونده قضایی در سیستم قضایی کشور وجود دارد که البته این میزان پرونده به معنای 15 میلیون منازعه بین حداقل دو نفر نیست و البته برازنده جامعه ما نیست که این میزان پرونده در کشور وجود داشته باشد بر این اساس یکی از اولویت‌های ما در طرح تقسیم کار ملی موضوع پیشگیری از وقوع جرم است و کارهای کارشناسی با همکاری قوه قضاییه وجود دارد که حد مداخله سازمان ها برای پیشگیری چقدر باشد و نهادهای فرهنگ ساز چقدر مسئولند و البته آگاهی حقوق شهروندان نیز در این راستا بسیار مهم است و باید فرهنگ ارتباط اجتماعی توسط نهادهای فرهنگی لحاظ شود از جمله آموزش و پرورش، هنرمندان، صدا و سیما، نهادهای دینی در این راستا مسئول هستند.

قوه قضاییه به عنوان مهمترین مرجع در امر پیشگیری دلایل نزدیک به وقوع جرم را شناسایی می‌کند طبق سخنان مقام معظم رهبری  موضوع پیشگیری یک موضوع فرا قوه‌ای است و همه باید به آن کمک کنند.


باشگاه خبرنگاران: آیا وزارت کشور شبکه‌های ماهواره‌ای را به عنوان یک معضل آسیب‌های اجتماعی شناسایی کرده است؟

محبوبی: این موضوع بی‌تأثیر در فضای عمومی کشور نیست چون همه آنچه که از امواج این شبکه‌ها در منازل مردم دریافت می‌شود حاوی یک پیام است و حتما با اهداف پشت پرده‌ طراحی می‌شود، اما در حوزه شورای اجتماعی به این موضوع به عنوان آسیب اجتماعی که ممکن است قربانی داشته باشد کار کارشناسی باید انجام شود، البته هر جامعه‌ای باید متناسب با فرهنگش این موضوع را مدنظر قرار دهد.


باشگاه خبرنگاران: وزارت کشور به عنوان مهمترین نهاد داخلی در کشور در راستای موضوع مهاجرت معکوس چه اقداماتی کرده است؟

محبوبی: مهاجرت و بی‌تعادلی در توسعه که زمینه ساز مهاجرت می‌شود رتبه بالایی پیدا کرده و یکی از علل بروز ناموزونی توسعه مهاجرت معکوس است و در 10 دوره برنامه توسعه این موضوع با اولویت اقتصادی و فنی بررسی شده است مهاجرت شروع داستان‌های آسیب‌های اجتماعی است به دلیل اینکه فرد از جامعه که تحت تأثیر هجارها و ارزش‌هایش بوده جدا می‌شود و به کلان شهری می‌آید که نظارت اجتماعی و سازوکار حل مسئله از بین رفته است و در هر منطقه‌ای که مهاجرت زیاد بوده آسیب افزایش پیدا کرده است.

یکی از علل این موضوع مداخله بنیادی در حل مسئله است و یک سطح برخورد با آن تظاهرات اجتماعی است، به گونه‌ای که نسبت جنسی تغییر کرده و به نظر می‌رسد جایگاه زن و مرد در موقعیت‌های مختلف تفاوت نامحسوسی پیدا کرده است. سیاست‌هایی که می‌خواهد مشوقی را برای این امر ایجاد کند، برای کسی که مهاجرت کرده نمی‌تواند به تنهایی حل مسئله کند و در این راستا می‌گویند دولت باید مشوق باشد در حالی که منابع دولت انقدر زیاد نیست که به کمک مشوق‌ها بیاید و جریان مهاجرت معکوس را متعادل سازد. در مقام امتیاز دادن ما یک امتیازگیری و یک امتیازدهی داریم و این امتیازدهی باید یک جریان مداوم باشد اگر نظام ارزش‌گذاری تغییر کند با درآمدهای مستمر می‌توان به جریان مهاجرت معکوس کمک کرد.


باشگاه خبرنگاران: متأسفانه مصرف دخانیات از جمله سیگار در بین بانوان گسترش پیدا کرده وزارت کشور در این راستا چه اقداماتی کرده است؟


محبوبی: وزارت کشور در کنار وزارت بهداشت و درمان در راستای اجرای قانون و مبارزه با دخانیات الزاماتی را پیگیری می‌کند که در آن قانون و آیین‌نامه‌های اجرایی آمده است که فقره قلیان نیز شامل آن می‌شود، در این رابطه در جلسات مکررا پروتکل‌ها و دستورالعمل‌های لازم داده می‌شود.

افزایش مصرف دخانیات در بین جامعه زنان که یکی از مهمترین آسیب‌های اجتماعی است زنانه شده که خشونت را نیز به آن می‌توان اضافه کرد و این اتفاق پیامی را به ما می‌دهد که در برخورد با آن باید کمی چشمانمان را بشوریم و جوری دیگر ببینیم صرف اطلاع رسانی در مورد مضرات سیگار به جامعه زنان این موضوع را حل نخواهد کرد.

از نوع ارزش‌گذاری و احترام به جامعه زنان باید حقوق اجتماعی این قشر از جامعه پیگیری شود البته در این بخش کاستی‌هایی وجود دارد که باید نهادهای مسئول آن را حل کنند. اگر ما با یک آسیب جدی زنان مواجه می‌شویم خیلی ساده انگارانه است که فکر کنیم علـت‌های دم دستی موجب این اتفاق شده و باید با آگاهی و مدیریت این موضوع پیگیری شود.



انتهای پیام/