به گزارش خبرنگار حوزه سیاسیون در فضای مجازی گروه فضای مجازی باشگاه خبرنگاران جوان؛ حمید بعیدی نژاد سفير جمهوري اسلامي ايران در انگلستان که چند روز پیش به د عوت مسئولین موزه ای در لندن به بازدید از این مجموعه رفته بود در صفحه اینستاگرامش به تشریح بازدید خود از این موزه پرداخت و پاسخ رئیس این موزه به این سوال که آيا ميتوان حداقل بخشي از اشياء تاريخي اين بخش موزه را با انتقال به ايران براي دوره زماني مشخصي براي بازديد هنر دوستان ايراني در ايران به نمايش درآورد را منتشر کرد.

"چند روز پيش بنا به دعوت مسئولين موزه ي "ويكتوريا و آلبرت" لندن از اين موزه بازديد داشتم. اين موزه كه مجموعه اي بسيار غني از فرهنگ و تاريخ جهان را در خود جاي داده است گالري بسيار مهمي در هنر خاورميانه هم دارد كه بيشتر آنرا هنر ايراني تشكيل مي دهد، از هنر باستان تا دوران آخر قاجار. اما گُلِ بخش خاورميانه كه چون جواهري در اين موزه مي درخشد فرشي عظيم از هنر ناب ايراني با طراحي مقصود كاشاني است كه زينت بخش گالري خاورميانه است. اين فرش داستان زيباييها و تلخي هاي روزگار ما را با خود بهمراه دارد. بافت اين فرش كه جفت بوده است به سفارش شاه طهماسب در سال 946 هجري براي استفاده در آرامگاه شيخ صفي الدين اردبيلي پايان يافته است و اين در بخش بالايي فرش با متن زير بروشني قابل فهم است: "جز آستان توام در جهان پناهي نيست سر مرا بجز در اين حواله گاهي نيست.
عمل بنده درگاه مقصود كاشاني 946"

تخمين زده ميشود كه در خلق اين فرش پشمي كه با نخهاي ابريشمي با ظرافتي در حد 5300 گره در هر ده سانتيمتر و با اندازه 10.51 متر طول و 5.34 متر عرض بافته شده است بايد حداقل ده نفر بافنده تمام وقت در حدود چهار سال به بافتن آن زمان اختصاص داده باشند. اين فرش بسيار زيبا، رنگ آبي بعنوان پيش زمينه و رنگهاي قرمز، زرد، سبز و سفيد و سياه را بنحو بسيار زيبايي در كنار هم ممزوج كرده است.

بر اساس آنچه در تاريخ ثبت شده است، اين فرش براي اولين بار در سال 1888 ميلادي توسط شركت زيگلر از منچستر كه در ايران به صادرات فرش اشتغال داشته و در تبريزو سلطان آباد( اراك قديم) هم شعبه داشته است بعد از زلزله اردبيل خريداري شده است. چنانچه نقل شده است متوليان ارامگاه شيخ صفي الدين اردبيلي براي تامين هزينه بازسازي و ترميم مجموعه شيخ صفي به فروش اين فرش زيبا اقدام كرده اند.

اين فرش قبل از فروش بطور اساسي ترميم شده است كه احتمالا بايد در اثر زمين لرزه آسيب جدي ديده باشد. براي ترميم اين فرش از فرش جفت آن استفاده شده است و همين باعث ناقص شدن فرش دوم شده است. فرش دوم كه جفت ناقص اين فرش است و دورهاي آن و بخشي از مركز آن براي ترميم همين فرش اول استفاده شده است هم اكنون در موزه هنري لس آنجلس قرار دارد.

شركت زيگلر بعد از اين، اين فرش را به شركتي بنام رابينسون مي فروشد كه آنهم فرش را در سال 1893 در نمايشگاه بزرگ اشياء هنري در لندن به معرض فروش ميگذارد. نماينده موزه ويكتوريا و آلبرت كه از داوران اين نمايشگاه بوده است موكدا به موزه توصيه ميكند كه اين فرش را با توجه به ارزش هنري فوق العاده آن خود بخرد."

موزه فقط ميتوانسته 1500 پوند استرلينگ براي خريد اين فرش اختصاص دهد كه خريدار به كمتر از 2000 پوند راضي نميشود و موزه براي آنكه فرصت تاريخي خريد فرش را از دست ندهد از خيّرين كمك مي گيرد تا باقيمانده پانصد پاوند را تامين كند. با تلاش بعمل آمده موزه بدين ترتيب موفق ميشود كه در همان سال اين اثر بزرگ هنري را خريداري نمايد.

موزه ويكتوريا و آلبرت اين اثر هنري را گنجينه اي بزرگ براي خود محسوب مي كند و براي به نمايش گذاردن آن همواره برنامه هاي ويژه اي را به اجرا گذارده است. تا سالها پيش اين فرش بصورت عمودي در موزه به نمايش گذاشته مي شد كه از حدود بيش از ده سال پيش مديران هنري به اين نتيجه رسيدند كه بنا بر ضرورتهاي ايمني براي جدا نشدن تار و پود فرش لازم است كه فرش بصورت افقي و بصورت طبيعي نمايش داده شود و اين عليرغم اين واقعيت بود كه فرش با توجه به بزرگي خود بخش زيادي از فضاي موزه را بخود اختصاص ميداد. همچنين موزه با مقايسه اين فرش با فرش موزه لس آنجلس مشاهده كرده بود كه فرش لس آنجلس كه توسط موزه شسته شده بود درخشندگي خيلي بيشتري نسبت به فرش موزه ويكتوريا و آلبرت دارد. براي اين كار موزه تصميم مي گيرد كه اين فرش را ابتدا با روشهاي كاملا علمي با آب چشمه و با استفاده از كمترين ميزان شوينده شستشو دهد و بعد براي نمايش افقي فرش در موزه بمنظور حفاظت آن در برابر هواي آلوده و يا رطوبت آنرا در يك قاب بزرگ شيشه اي قرار دهد. همچنين با طراحي موزه قرار ميشود كه براي نمايش زيباييهاي فرش هر يكساعت و نيم براي ده دقيقه نور ملايمي بر فرش بتابد تا زيباييهاي آن كه واقعا بينندگان خود را مسحور مي نمايد، بتواند ظاهرتر شود.

اين فرش واقعا نمونه اي از زيبايي جادويي هنر ايراني است كه با طراحي مقصود كاشاني با نهايت دقت و مهارت در چند صد سال پيش آنرا خلق كرده اند. اين فرش بزرگترين فرش تاريخي است و زيباييهاي رنگ و طرحهاي بديع آن از جمله گلهاي زيباي آن و دو قنديل بزرگي كه سمبل هاي مهمي در هماهنگي با مجموعه شيخ صفي الدين اردبيلي ميباشند، ارزش دو چنداني به آن داده اند. مجموعه شيخ صفي الدين اردبيلي سالها پيش توسط يونسكو بعنوان مجموعه ميراث جهاني برسميت شناخته شده است.

در همين گالري نمونه هاي بسيار زيباي ديگري از هنر بينظير ايراني هم به نمايش در آمده اند. وقتي در پايان از مدير موزه سوال كردم كه آيا ميتوان حداقل بخشي از اشياء تاريخي اين بخش موزه را با انتقال به ايران براي دوره زماني مشخصي براي بازديد هنر دوستان ايراني در ايران به نمايش درآورد، او با رضايت گفت بله.

او با رضايت گفت بله، اين كار كاملا ممكن است و ميتوان در قالب يك همكاري با موزه ايران بخشي از اين اشياء را براي بازديد مردم ايران به نمايش گذاشت. اميدوارم بتوانيم با همكاري سازمانهاي ذيربط در ايران، با تشكيل چنين نمايشگاهي براي مردم بزرگ ايران كه با خلاقيت بي نظير و نبوغ خود اين اشياء را خلق كرده انداين آثار فرهنگي را براي مردم عزيزمان در خود ايران هم به نمايش در بياوريم تا بخصوص نسل جوان ايراني با تاريخ فرهنگ و هنر كشور خود بيشتر آشنا گردند.