باشگاه خبرنگاران جوان خراسان رضوی گزارش می دهد؛
تلاش‌های علمی امام حسن عسکری(ع)؛ الگویی کارآمد برای شیعیان
امام حسن عسکری(ع) در روز جمعه هشتم ربیع الثانی قدم به دنیا نهادند و تلاش‌های عالمانه ایشان الگویی کارآمد برای همگان است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، جمعه، هشتم ربیع الثانی سال ۲۳۲ هجری قمری، نور یازدهمین خورشید آسمان تیره و تار مدینه را نورانی کرد.
کودکی از سـلاله پاک پیامبر پا به دنیا نهاد و شهر مدینه را مزین کرد؛ کودکی که رسول خدا(ص) نام او را انتخاب کرده بود و وحی الهی بر آنها نازل کرد که نام کودک را حسن بگذارند؛ که با کنیه «ابومحمد» از او نیز یاد شده است.
امام عسـکری (ع) در مدینه به دنیا آمد، هر چند برخی دانشـمندان، محل تولد آن حضـرت را شـهر «سامرا» در عراق دانسته اند، اما اقوال مشهور و تاریخ نگاران محل تولد ایشان را مدینه دانسته اند.
علامه‌ی مجلسی می‌فرماید: مشهور آن است که روز ولادت امام حسن عسـکری (ع) هشـتم ربیع الثانی در شهر مقدس مدینه بوده است.
محدث قمی از شیخ حر عاملی دو بیت نقل میکند که ولادت حضرت در ربیع الثانی و شایع آن است که هشتم ماه می‌باشد.
مولده شـهر ربیع الآخر و ذاکفی الیوم الشـریف العاشـر
فی یوم الاثنین و قیل الرابع و قیلفی
امام حسن عسکری تا سال ۲۴۳ در مدینه جوار مرقد جد بزرگوارش رشد کرد و به مرکز خلافت آن زمان (عراق) به همراه پدر بزرگوارشان رهسپار شدند و به دستور خلیفه وقت در منطقه نظامی عسکر سکونت گزیدند.
برخی از هم عصران امام(ع)، او را این چنین وصف کرده‌اند که آن حضـرت سبزه روی بودند و چشمانی فراخی داشتند و جوان بود و از شکوه و هیبت بسیاری بهره داشتند.
بیشتر بخوانید
عبادت و عرفان؛ بارزترین نکته در سیره امامان معصوم(ع)
با مطالعه زندگی پیشوایان اهل بیت (ع) و سیره آنها این نتیجه را می‌توان به دست آورد که آنها نمونه‌های عالی تقوا، پارسایی، پرستش و شخصیت والای انسانی هستند.
امام حسن عسکری (ع) در یکی از سخت‌ترین دوران‌های تاریخی رهبری شیعیان را بر عهده داشتند، اما صبر، استقامت و نوع رهبری ایشان حتی جاسوسان و خلافای عباسی را که دشمنی سرسختی با وی داشتند را تحت تاثیر قرار می‌داد.
یکی از این ماموران عباسی در گزارش خود به این نکته اشاره دارد که ایشان زندگی را به عبادت می گذراند و در کارها و امور سیاسی دخالتی ندارد و نمی تواند مشکلی برای دولت عباسی ایجاد کند. در روایت است: قالَ المُوَکِّلینَ مِن جانِبِ صالِحِ بنِ عَلِىٍّ: ما نَقُولُ فى رَجُلٍ یَصُومُ نَهارَهُ وَ یَقُومُ لَیْلَهُ کُلَّهُ لایَتَکَلَّمُ وَ لایَتَشاغَلُ بِغَیْرِالْعِبادَهِ؛ موکلین صالح بن على(که در زندان نگهبان بودند، درباره امام عسکرى علیه السلام)گفته اند: چه بگوییم در مورد کسى که روزها را به روزه گرفتن و شبها را به شب زنده دارى مى گذراند و صحبت نمى کند و به غیر عبادت مشغول نمى گردد.
صبر و شکیبایی امام حسن عسکری(ع) مثال زدنی است به طوری‌که شاکری یکی از کسانی که ملازم خدمت آن حضرت(ع) بود، در توصیف وی چنین گفته است: «استاد من (امام عسکری علیه السـلام) مرد علوی صالحی بود که هرگز نظیرش را ندیده‌ام، ایشان از چنان هیبت و بزرگی برخوردار بودند که زمانی که به دارالخلافه می رفتند مردم مبهوت عظمت و بزرگی ایشان می‌شدند؛ امام(ع) روز‌های دوشنبه و پنجشنبه در سامرا به دار الخلافه میرفتند.
او نقل کرده است: در روزی که امام(ع) قصد بیرون می‌کردند؛ عده بسیاری گرد ایشان می‌آمدند و کوچه از اسب و استر و هیاهوی تماشاچیان پر میشد و راه آمد و شد بند می‌آمد، وقتی که امام(ع) می رسیدند هیاهوی مردم آرام میشد و چهار پایان کنار می رفتند و راه باز می شد به طوری که لازم نبود جلوی حیوانات را بگیرند. سـپس ایشان داخل می شدند و در جایگاهی که برایش آماده کرده بودند، می‌نشستند. سـروصدای مردم و حیوانات فرو می نشـست؛ هنگامی که قصد خروج می‌کردند و دربانان فریاد می زدند: «چهار پایان؛ آنها کناری می رفتند تا آن حضرت سوار می شدند و می رفتند».
بیشتر بخوانید
- ولادت امام حسن عسگری در حرم مطهر رضوی
- جشن میلاد امام حسن عسکری (ع) در حرم رضوی برگزار میشود
- حرم رضوی در روز میلاد امام حسن عسکری (ع) غرق شادی و نور است
شاکری در قول دیگری آورده است که: امام عسکری (ع) عابدترین شخص عصر خود بود؛ بیشتر از همگان فرمانبردار دستورات خداوند بود و شب هایش را به نماز و تلاوت قرآن و عبادت خدا می گذراند.
شاکری همچنین در توصـیف امام(ع) گفته است: در محراب می‌نشست و سجده می‌کرد در حالی‌که من پیوسته می‌خوابیدم و بیدار می‌شـدم و می‌خوابیـدم در حالی که او در سجده بود، کم خوراک بود. برایش انجیر و انگور و هلو و چیزهایی شبیه اینها می‌آوردند و او یکی دو دانه بیشتر از آنها نمی‌خورد.
او در ادامه بیان کرده است: ابو محمد (ع) عابدترین مردم بود و در برخورد‌های اجتماعی، با دوست و دشـمن با اخلاق پسندیده برخورد می‌کرد. وی این خصایل نفسـانی را از جدش پیامبر خاتم صـلی الله علیه و آله به ارث برده بود.
حجت الاسلام محمد عزیزی کارشناس مذهبی درباره سیره اخلاقی امام حسن عسکری(ع) می‌گوید: در حدیثی از امام حسن عسکری(ع) نقل شده است که خَصْلَتَانِ لَيْسَ فَوْقَهُمَا شَيْ ءٌ اَلْإِيمَانُ بِاللَّهِ وَ نَفْعُ اَلْإِخْوَانِ یعنی دو خصلت است که چیزی برتر از آن دو نباشد: ایمان به خدا و سود رساندن به برادران.
او می‌افزاید: از همین فرمایش گهربار امام(ع) می توان فهمید که در کنار ایمان به خدا و عبادت او، توجه ویژه به برادران دینی و یاری رساندن به آن ها یکی از مهم‌ترین خصلتی است که باید در زندگی به خصوص زندگی اجتماعی توجه ویژه کرد.
این کارشناس مذهبی ادامه می‌دهد: اگر جامعه امروز ما فقط از همین حدیث امام(ع) الگو بگیرند، جامعه ای زیبا و بدون مشکلات را میشود دید.
حجت الاسلام عزیزی بیان میکند: توجه به سیره اخلاقی امام حسن عسکری(ع) این نکته را تفهیم میکند که مومنان هم در سجاده عبادت باید پیشرو باشند و هم در کمک رساندن به مردم و رفع نیاز ها و گرفتاری آن ها پیشقدم باشند.
علم اندوزی امام حسن عسکری(ع)
او تصریح میکند: تفکر و اندیشه در زندگانی امام حسن عسکری(ع) بسیار بارز بود همانطور که ایشان گفته اند عبادت کردن به زیادی روزه و نماز نیست، بلکه (حقیقت) عبادت، زیاد در کار خدا اندیشیدن است.
این کارشناس مذهبی تاکید میکند: بنابر این حدیث خروجی تفکر در کار خدا باید اطاعت و عبودیت پروردگار باشد؛ که اگر اینگونه نباشد این تفکر، تفکری بیهوده و باطل است.
حجت الاسلام عزیزی اظهار میکند: امام حسن عسکری(ع) عالمترین فرد در دوران خود بود به طوری‌که در همه امور علمی پاسخگوی مردم و دانشمندان بودند و همانطور که شیعیان از ابعاد مختلف سیره و زندگانی ائمه درس می‌گیرند باید از تلاش ها و مجاهدت های علمی این امام بزرگوار هم الگو بگیرند.
تاریخ نویسان معاصر با امام حسن عسکری(ع) نوشته‌اند که آن حضرت(ع) نه تنها در احکام فقهی و شرعی بلکه در رشته های گوناگون علوم عقلی و نقلی سرآمد زمان خویش بودند؛ از جمله فعالیت‌های علمی ایشان می‌توان به مناظرات ایشان با فیلسوفان معروف عراقی مانند اسحاق کندی و راهبان مسیحی اشاره کرد.
ایشان با ارسال نامه‌هایی که حاوی موضع گیری‌های قاطع ایشان در برابر فرقه‌های نوظهور مانند صوفیه بود برای شیعیان ساکن در مناطق مختلف آن ها را نسبت به شبهات این فرقه ها آگاه می‌کردند.
امام حسن عسکری(ع) با توجه به مدت امامت کم و محدودیت‌های خفقان آور حکومت عباسـی نتوانستند به طور مبسوط به بحث‌های علمی بپردازند اما در همین شرایط محدود نیز مجموعه‌هایی از تفسیر روایات معارف اسلامی و عقاید را تالیف کردند؛ از جمله این آثار می‌توان به تفسیر معروف منسوب به امام حسن عسکری(ع)، مواعظ قصار مذکور در تحف العقول و رساله المنقبه مشتمل بر اکثر حلال و حرام اشاره کرد.
هر چند امام حسن عسکری (ع) به دلیل شرایط نامساعد زمان خویش، موفق به گسترش دانش خود در جامعه نشـدند، اما شاگردانی پرورش دادند که هر کدام از آنها در نشر و گسترش معارف اسلامی نقش موثری را ایفا کردند.
شیـخ طوسی (ره) تعداد شاگردان حضـرت را متجاوز از صد نفر ثبت کرده است که در میان آنان چهره‌های برجسـته و وارسـته‌ای مانند: «ابو هاشم داود بن قاسم جعفری»، «عبدالعظیم حسنی» و «ابوعمر و عثمان بن سعیدعمری سمان» به چشم می‌خورد؛ برخی از شاگردان ایشان در زمان حضور امام (ع) و قبل از آن، کتاب‌هایی در فقه و معارف اسلامی نوشته بودند و امام حسن عسکری (ع) آنها را تایید می‌کردند و به اینگونه شاگردان آن حضرت به تالیف و نگهداری دانش مکتب اهل بیت(ع) ترغیب می‌شدند.
در سیره امام حسن عسکری (ع) به خوبی تبیین شده است "کسانی دارای ایمان قوی و توجه به خداشناسی هستند که در خدمت و محبت به مردم کوتاهی نکنند و می‌فرمایند در امور دنیایی بهترین اعمال دو عمل است، اول ایمان به خداوند و دوم خدمت به مردم. ایشان این دو رکن را برای زندگی یک انسان مؤمن تعیین می‌فرمایند".
حضرت امام حسن عسکری (ع) به قدری عملکردشان عالمانه و مبتنی بر سیره جد بزرگوارشان نبی مکرم اسلام(ص) بود که در آن زمان مردم هر زمان که می‌خواستند از سیره رسول گرامی اسلام (ص) مثالی بزنند، عملکرد علمی امام عسکری(ع) را مثال می‌زدند.
گزارشگر: فاطمه بک زاده
انتهای پیام//ف.ب
