به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، این روز‌ها افزایش قیمت طلا، بسیاری از علاقه‌مندان به زیورآلات را به استفاده از نقره و بدلیجات ترغیب کرده است، قیمت این نوع از زیورآلات در مقایسه با نمونه ساخته شده آن از جنس فلز زرد رنگ به حدی ارزان است که برخی از افراد به جای پس از انداز برای خرید یک قطعه آویز طلا ترجیح می‌دهند چندین قطعه بدل خریداری و از آن استفاده کنند.

همچنین زیورآلات نقره و بدل این روز‌ها به عنوان یکی از گزینه‌های جذاب برای هدیه دادن به حساب می‌آیند، اما در این بین کمتر کسی هست که به حقوق پایمال شده برخی از افراد در سایه استفاده از انواع این نوع زیورآلات توجه کند. بی شک برای ساخت هر قطعه‌ای هر اندازه ظریف و کوچک همواره گروهی دست به دست هم می‌دهند تا ثمره آن را به دست مصرف کننده برسانند.

هر قدر طراحی طرحی پیچیده‌تر و مراحل سخت‌تری برای تولید داشته باشد؛ در نتیجه هزینه بیشتری هم صرف تولید آن محصول می‌شود، از همین رو در زیورآلاتی که طراحی شده‌اند معیار قیمت فقط وزن کالا نیست و طراحی محصول نیز در قیمت نهایی و تمام شده موثر است.

در فرایند ساخت زیورآلات هم موضوعی که کمتر به نظر می‌آید و کمتر کسی به آن توجه دارد، نقش مهمی است که طراحان این اقلام در زیبایی بصری زیورآلات ایفا می‌کند. این گروه، هنرمندانی هستند که با اتکا به خلاقیت و با استفاده از هنر خود دست به طراحی نگاره‌ها و نقش‌های منحصر به فرد می‌زنند.

 قانون کپی‌رایت شامل مجموعه‌ای از حقوق انحصاری است که به ناشر یا پدیدآورنده یک اثر اصل و منحصربه‌فرد تعلق می‌گیرد و حقوقی از قبیل نشر، تکثیر و الگوبرداری از اثر را شامل می‌شود، اما رعایت قانون کپی‌رایت در کشور ما به خصوص در حوزه هنر آن طور که در دنیا مطرح شده، وجود ندارد و متاسفانه در شاخه ساخت آثار هنری کپی‌کاری زیادی انجام می‌شود، البته در حال حاضر ثبت صنعتی و ثبت طرح گاهی اوقات انجام می‌شود، اما از آنجایی که در سال‌های اخیر تعداد طراحی مدل‌ها زیاد شده است و هزینه ثبت رسمی این طرح‌ها بسیار بالاست، کمتر طراحی رغبت می‌کند تا مسیر سخت و پر پیچ و خم اداری را برای ثبت طرح خود طی کند.

گسترش فضای خرید و فروش کالا‌ها و فروش کالا‌ها در ورای بازار سنتی، سبب شده است که این روز‌ها به واسطه فضای مجازی بیش از پیش حقوق این گروه ضایع شود چرا که امکان کپی برداری از طرح‌ها بسیار بیشتر شده است.

بیشتر بخوانید

• کرونا کرکره برخی کسب و کار‌ها را بالا برد! / مزایا و معایب خرید‌های غیرحضوری

رقابت در فضای مجازی بیشتر از بازار‌های سنتی است و عرضه ارزان محصول بی شک مشتریان بیشتری را ترغیب به خرید می‌کند، حال آنکه هزینه معنوی طراحی این نوع از کالاها برای محصولی است که دست اول ساخته شده و با نادیده گرفته شدن نقش طراح، کپی کاران با برداشتن تصویر زیورآلات بدون هزینه طراحی در نهایت می‌توانند این نوع اقلام را با مبلغی کمتر به دست مصرف کننده برسانند.

عدم لزوم ارائه شناسنامه ثبت کالا و طراحی در زمان خرید محصول سدی است که دست سودجویان را باز گذاشته است. حال آنکه در این بین دست طراحان برای احقاق حقوق شان کوتاه است.

حال اگر شما اهل وبگردی و جستجو در شبکه های مجازی باشید، روزانه با حجم گسترده‌ای از آگهی‌های فروش این نوع از محصولات با قیمت های مختلف مواجه می‌شوید. در این بین من هم به عنوان یکی از کاربران فضای مجازی در لا به لای تصاویر مختلف منتشر شده چشمم به استوری گلایه آمیز یکی از صفحه های مجازی مربوط به یک کارآفرین که فروشنده طلا و جواهر بود و در حوزه طراحی زیورآلات فعالیت می کرد افتاد.

این کارآفرین نسبت به پایمال شدن حقوقش از سایت فروش اینترنتی محصولات به دلیل فروش محصولی کپیِ کار تولید مجموعه اش گله داشت. ماجرا از این قرار بود که این طراح و ادمین صفحه فروش طلا و جواهر که با انتشار تصویر نوشته ای نسبت به کپی، کار طراحی شده در مجموعه اش و فروش آن در سایت پرطرفدار فروش اینترنتی کالا معترض بود در خصوص علت ناراحتی اش گفت: این اتفاق تازه‌ای نیست و همیشه پیش می‌آید و ادامه هم دارد، ما سعی می‌کنیم از این گونه مسائل ناراحت نشویم، اطلاع رسانی ما به این دلیل است که مردم آگاه باشند؛ طراحی هم یک بخش پرهزینه و پرزحمت است که خروجی کار است و صرفا، چون به صورت کالا نمی‌بینیم دلیل نمی‌شود که وجود ندارد و نباید برای آن هزینه کرد.

او در ادامه در خصوص چرایی بروز چنین اتفاقاتی توضیحاتی ارائه داد و بیان کرد: در طول روز مشتریان زیادی داریم که با ارسال پیام اعلام می‌کنند که شرایط ما را درک می‌کنند و تفاوت طراحی را می‌پذیرند، ولی باید واقع بین بود و اعلام کرد که بسیاری از همکاران ما ارزش کار خود را پایین می‌آورند و به خاطر ۵ تا ۱۰ هزار تومان دستمزد گرفتن ساعت‌ها طرح می‌زنند و بی شک نمی‌توان قضاوت کرد، اما هستند کسانی که کپی هم می‌کنند یا به واسطه طرحی را به دست می‌آورند، چرا که اگر زاییده فکری شان باشد حاضر نمی شوند چوب حراج به آن بزنند.

این طراح زیورآلات به مقایسه ارزش کارهای مختلف پرداخت و اظهار کرد: آقایی به من پیام داد و اعلام کرد که پک طراحی را به قیمت ۱۰ هزار تومان می‌فروشد اگر من این پک را تهیه کنم به نظرم ارزش آن همان ۱۰ هزار تومان است در حال حاضر ما ماست و پنیر و غیره بیشتر از این قیمت تهیه می‌کنم؛ بنابراین ناخودآگاه ارزش این کار اینقدر پایین می‌آید که ما به خود اجازه می‌دهیم فکر کنیم طراحی موضوعی بی ارزش است.

او به مقایسه فعالیت در این حرفه در کشورهای مختلف هم اشاره کرد و گفت: در کشور‌های بزرگ دنیا در صنایع مختلف هزینه بالایی را برای پکیجینگ، طراحی، دیزاین و ظاهر محصول در نظر می‌گیرند و بعد از مدتی طرح‌هایی که بسیار پرطرفدار است را دیگر تکرار نمی‌کنند چرا که از ارزش می‌افتد. همان کاری که ۱۰ سال پیش ما با ثبت برندمان و هزینه بسیار بالا برای جذب طراحان و کارشناسان و کارشناسان ارشد گرافیک آنان را مشغول به کار کردیم و نه اینکه با طرح‌های ۵ یا ۱۰ هزار تومانی کار کنیم.

ادمین این صفحه مجازی و فروشنده اینترنتی معتقد است، قطعا ما با این کپی کاری‌ها فقیر نمی‌شویم آنان هم پرسود نمی‌شوند، ما نگرانی در این زمینه نداریم. تلاش ما این است که با فرهنگ سازی جلوی این گونه کار‌ها را تا جای ممکن بگیریم و البته این موضوع مختص به یک طرح خاص هم نیست.

او در پایان تصریح کرد: اما این تفکر، تفکر اشتباهی است که طرح ارزش ندارد و این باعث می‌شود مشتری که به ما پیام می‌دهد و گاهی می‌گوید من طرح شما رو دادم شخص دیگری برایم ساخت و اینجا فرد نمی‌داند که ۱۵۰ هزار تومان از دستمزد ما کم کرده است چیزی که برای آن زحمت کشیده ایم و اینکه ما تصویری را در اینترنت یا وب سایتی ببینیم و از روی آن دزدی کنیم دقیقا مثل این است که درب باز باشد وارد شویم و تلویزیون را برداریم پس عملا این موضوع دزدی است و تفاوتی هم ندارد باید با ذات این کار کنار بیاییم که برداشتن زحمت و دستمزد شخص دیگری اشتباه است حالا چه به صورت کالا و چه به صورت خدماتی که دیده نمی‌شود.

در ادامه برای بررسی چارچوب رعایت حقوق این گروه به سراغ مدیر یکی از سایت‌های فروش اینترنتی پر مخاطب رفتیم. او در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، در خصوص گلایه گروهی از طراحان به فروش طرح‌های اختصاصی شان با قیمتی ارزان‌تر و با کیفیتی پایین‌تر و تضییع حقوق مادی و معنوی شان بیان کرد: این اعتراض ممکن است نسبت به برخی از فروشگاه‌های واسط ما پیش بیاید، در زمان ارائه محصولات ممکن است فروشگاه‌ها اقلامی را ارائه کنند و حقوق مالکیت هنرمندان را زیر پا گذاشته باشد، اما طراحان مدعی ثبت انحصاری می‌توانند با در دست داشتن گواهی اصالت یا سندی معتبر شکایت خود را اعلام کنند.

به گفته این مدیر، در صورت ثبت شکایت، شکایت بررسی خواهد شد و در نهایت در صورت لزوم با فروشگاه‌های واسط برخورد می‌شود و کالا از فهرست اقلام فروشنده متخلف حذف می شود.

اما گویا برخورد با کپی کاران و فروشندگان غیر مجاز طرح‌های اختصاصی تنها به حذف آن محصول خاص خلاصه می‌شود، آن هم در صورتی که طراح خود اقدام کند و شکایتش را ثبت کند!

گفتنی است، این روز‌ها با توجه به شیوع ویروس کرونا در کشور و خانه نشینی اجباری گروهی از افراد، طراحی و تولید زیورآلات به عنوان یکی از راه‌های کسب درآمد در این ایام معرفی شده است، جدا از دوره‌های حرفه‌ای و آکادمیک که در این رشته برگزار می‌شود به واسطه یادگیری نرم‌افزار‌های مورد نیاز برای طراحی جواهرات در کنار پشتکار و صدالبته ذوق و سلیقه افراد می‌توانند مسیر جدیدی را برای درآمد‌زایی خود در روز‌های قرنطینه اجباری انتخاب کنند.

کلام آخر اینکه که رعایت حقوق و مالکیت حقی است که باید از طرف دیگران رعایت شوند نه اینکه مالک پس از ثبت مالکیت برای اثبات آن به دنبال متخلفان و کپی برداران بگردد، چرا که رعایت حقوق کارآفرینان و طراحان حقی است که انتظار می‌رود رعایت شود پس بهتر است خریداران در این چرخه پیش از اقدام به خرید هر محصول به دنبال شناسنامه طرح و مبدا آفرینش آن بود.

رعایت حقوق این دست از کارآفرینان، یعنی قشری از جامعه که با اتکا به خلاقیت خود دست به ساخت و طراحی می‌زنند آنان را امیدوار و دلگرم می‌کند و آنان را در مسیر پر فراز و نشیب فعالیت شان امیدوار می‌کند.

انتهای پیام/