کلام امام محمدباقر علیه‌السلام درمورد انواع نگاه

حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی، کارشناس مذهبی با اشاره به انواع نگاه در کلام امام محمد باقر علیه‌السلام بیان کرد: امام باقر علیه‌السلام می‌فرمایند: جوانی از انصار، در مدینه با زنی برخورد کرد. در آن زمان، مقنعه زن‌ها تا پشت گوششان را می‌پوشاند (گوشها، گردن و صورت حجاب نداشت) جوان به آن زن خیره شد و چشم از او بر نداشت تا عبور کرد. همین طور که با نگاه به پشت سرش آن زن را تعقیب می‌کرد، وارد کوچه تنگی شد در این هنگام صورتش به استخوانی (چوب) که از دیوار بیرون زده بود برخورد و شکافت. وقتی آن زن رفت، جوان به خود آمد و دید خون از صورتش جاری است. با خود گفت: به خدا سوگند! نزد رسول خدا صل الله علیه وآله والسلم می‌روم و این ماجرا را با او در میان می‌گذارم. جوان نزد پیامبر صل الله علیه وآله والسلم رفت. حضرت صل الله علیه وآله والسلم پرسیدند: این چه وضعی است؟ او جریان را نقل کرد. در این هنگام جبرئیل نازل شد و این آیه را آورد:

«قُل لِلمؤمِنینَ یغُضُّوا مِنْ اَبْصارِهِمْ وَ یَحفَظُوا فُرٌجَهُمْ ذلِکَ اَزْکی لَهٌم اِن اللهَ خَبیرٌ بِما یَصْنَعونَ» «به مؤمنان بگو چشمان خود را فرو بندند و دامن خود را حفظ کنند، این برای آنها پاکیزه‌تر است و خدا به آنچه می‌کنند، آگاه است.»

و پس از آن فرمود: وَ قُلْ لِلْمؤمِناتِ یَغْضُضنَ‌مِنْ اَبْصارِهنَّ وَ یَحفَظنَ فُروجَهُنًّ» «به زنان با ایمان بگو چشمان‌شان را از نامحرم فرو بندند و دامن خود را حفظ کنند.»

این کارشناس مذهبی درمورد چهار تجارت چشم گفت: چشم حساس‌ترین و عجیب‌ترین عضو بدن است؛ به طوری که دنیای بزرگی در این عضو بسیار کوچک و زیبا جای گرفته است و نشانه‌ای از عظمت خالق هستی را به تصویر می‌کشد. با چشم می‌توان چهار عمل انجام داد که ما به آن چهار عمل، تجارت‌های چشم می‌گوییم.

نگاه کردن

او ادامه داد: آنچه از آیات و روایات بر می‌آید، نگاه کردن در ۱۰ مقام عبادت است و ثواب به دنبال دارد مانند: نظر کردن در مخلوقات با نگاه عبرت، نظر کردن به صورت عالم، نگاه به ذریه رسول خدا صل الله علیه وآله والسلم، نظر با رأفت و مهربانی به والدین.

نظر به خانه خدا، نظر کردن به صورت مومن، نظر کردن در کتب عملیه، نظر در کتب مناقب و فضائل اهل بیت علیه‌السلام، نظر به چهره دلربای امیرالمومنین علیه‌السلام، نظر به درّ نجف 

نگاه نکردن

حجت‌الاسلام یعقوبی گیلانی افزود: دومین تجارت چشم، نگاه نکردن و چشم پوشی از گناه است. 

حضرت رسول صل الله علیه وآله والسلم فرمودند: «مَن مَلأَ عَینَیهِ من امرأةٍ حَراماً حَشاهُما اللّه ُ عَزَّ و جلَّ یَومَ القِیامَةِ بمَسامِیر مِن نارٍ، و حَشاهُما نارا حتّى یَقضِیَ بینَ النّاسِ، ثُمّ یُؤمَرُ بهِ إلَى النّارِ» پیامبر اکرم صل الله علیه وآله والسلم فرمودند: «هر کس چشمان خود را از زن نا‌محرمى پُر کند، خداوند عزّ و جلّ در روز قیامت دو چشم او را با میخ هاى آتشین پر سازد و آنها را پر از آتش کند [و همچنان باشد]تا زمانى که خداوند کار داورى میان مردم را به پایان رساند، آنگاه دستور داده شود او را به دوزخ برند.»

این نظر از دور، چون تیرست و سم

 عشقت افزون می‌شود صبر تو کم

گریه کردن

سومین تجارت چشم، اشک ریختن است. 

گریه و اشک انواعی دارد:

گریه ترس و هراس 

گریه جلب ترحّم 

 گریه غم و اندوه 

 گریه شوق و شادى

 گریه تقوا و رشد معنوی 

 ندامت از گناهان 

شوق و محبت 

خشیت 

 فقدان دوستان حقیقی