در حالی که در چند ماه گذشته چند دور مذاکرات بین ایران و عربستان شکل گرفته، کارشناسان دلایل تمایل سعودی ها به تنش زدایی را شکست های سریالی آنها در منطقه می دانند.

به گزارش گروه بین الملل باشگاه خبرنگاران جوان ایران و عربستان در چند ماه اخیر چهار دور مذاکراه برای تنش زدایی در بغداد برگزار کرده اند. کارشناسان معتقدند که عربستان پس از شکست‌های سریالی در منطقه ناگزیر به تنش زدایی با تهران است. از سوی دیگر برخی معتقدند که با توجه به کاهش کانون‌های بحران در منطقه، عربستان راهی جز مذاکره با تهران ندارد. اما سوال اساسی این است که محمد بن سلمان ولیعهد سعودی که به دنبال کشاندن آشوب به داخل ایران بود چرا در حال عقب نشینی است؟

شرایط داخلی در عربستان

محمد بن سلمان در حالی به ولیعهدی عربستان رسیده که وی شرایط این پست را ندارد. براساس وصیت ملک عبدالعزیز موسس پادشاهی سعودی، قدرت از برادر به برادر خواهد رسید که در این صورت احمد عبدالعزیز باید جانشین ملک سلمان باشد و از سوی دیگر بر اساس عرف اجتماعی عربستان، شاهزاده‌های مسن و باتجربه باید ولیعهد شوند که در این صورت محمد بن نایف ولیعهد سعودی خواهد بود. اما بن سلمان با برکناری بن نایف از ولیعهدی در سال ۲۰۱۷ خود را به عنوان ولیعهد معرفی کرد. اما مجموعه‌ای از شرایط باعث شده که وی اکنون در هراس باشد که از قدرت کنار گذاشته خواهد شد. براساس تحلیل و بررسی کارشناسان، ولیعهد سعودی به سه دلیل ممکن است به پادشاهی نرسد. مهمترین عامل در این مورد مخالفت داخلی است که بزرگترین مشکل بن سلمان به شمار می‌رود؛ چراکه وی بدون تأیید شورای بیعت، سمت ولیعهدی را بر عهده گرفت. وی محمد بن نایف را سرنگون و کودتای نظامی و امنیتی را علیه شورای بیعت آغاز کرد. با این حال، مخالفان داخلی ولیعهد سعودی را می‌توان به چند گروه تقسیم کرد. گروه اول خانواده سلطنتی: آن‌ها معتقدند که بن سلمان شایستگی و قدرت اداره عربستان را ندارد. آن‌ها نتیجه جنگ عربستان علیه یمن، مشکلات و چالش‌های منطقه‌ای با ایران و لبنان و مالزی را به عنوان نمونه‌های بارز بی تدبیری ریاض می‌دانند. از سوی دیگر، طبق نظر شورای بیعت، سلطنت بین فرزندان عبدالعزیز باید ادامه می‌یافت، اما این اتفاق نیفتاد. گروه دوم: آن‌ها بیشتر با رفتار متضاد بن سلمان مخالفند. آن‌ها استدلال می‌کنند که وی در انجام اقداماتی از رویکرد «محمد بن زاید» ولیعهد ابوظبی تقلید می‌کند که مطابق با سیاست‌های عربستان و عوامل تقویت کننده داخلی نیست. اما گروه سوم با سیاست سرکوب و فشار حداکثری آل سعود از ابتدای استقرار سلطنت تا به امروز مخالف هستند. همچنین شهروندان زیادی نیز هستند که با سیاست‌های بی‌پروای ولیعهد سعودی با رنج و سختی دست و پنجه نرم می‌کنند و از جمله این شهروندان می‌توان قبیله «الحویطات» را نام برد که در پروژه «نئوم» به دلیل ترک نکردن سرزمین‌شان سرکوب و کشته شدند. محمد بن سلمان از آغاز ولیعهدی، شاهزادگان و شخصیت‌های با نفوذ در عربستان را کشته، دستگیر و اخراج کرده است و دیگران نیز با سیاست‌های بی پروا وی مخالفت کرده‌اند.

اخیرا نیز سعودی لیکس اعلام کرد که بن سلمان به شدت منزوی شده و دچار نوعی تحقیر و ضعف شده و همین مسئله می‌تواند وی را از رسیدن به تخت پادشاهی دور کند. با توجه به این جایگاه داخلی، بن سلمان به دنبال آن است که در عرصه منطقه‌ای مهم‌ترین پرونده خود یعنی تنش با ایران را مختومه اعلام کند تا یک عامل فشار بر خود را از میان بردارد.

وضعیت عربستان در منطقه

علاوه بر عوامل داخلی، شکست‌های منطقه‌ای نیز باعث شده تا بن سلمان به دنبال تنش زدایی با ایران باشد. شکست در یمن، سوریه، عراق و به بن بست خوردن سیاست‌های وی در برابر قطر از مهم‌ترین این شکست‌ها هستند. محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۵ که پدرش به قدرت رسید، شاهزاده‌ای شناخته شده نبود. به همین دلیل وی برای تثبیت خود در هرم قدرت، اقدام به یک ماجراجویی منطقه‌ای کرد. بن سلمان جنگ یمن را به راه انداخت وسعی داشت در چند هفته انصارالله را شکست داده و منصور هادی رئیس جمهور مستعفی را به قدرت بازگرداند. هدف وی از این اقدام نیز نشان دادن قدرت خود بین شاهزاده‌های سعودی و حتی عرصه منطقه‌ای و بین المللی بود. اما رویای بن سلمان در یمن به سراب تبدیل شد و ۷۸ ماه از این رویا گذشته و اکنون ولیعهد سعودی سراسیمه به دنبال راهی برای فرار از یمن است. در سوریه نیز عربستان تلاش زیادی کرد تا بشار اسد رئیس جمهور این کشور سقوط کند و تروریست‌ها به قدرت برسند؛ اما اکنون دولت سوریه بر ۹۰ درصد خاک این کشور حاکم است. یکی دیگر از مهم‌ترین برنامه‌های بن سلمان به زانو درآوردن قطر بود. قطر که به دلیل مخالفت با سیاست‌های عربستان به "جوجه اردک زشت" در شورای همکاری خلیج فارس معروف شده است در خرداد ماه ۹۶ توسط عربستان، امارات، بحرین و مصر تحریم شد. این کشور در یک محاصره همه جانبه قرار گرفت و ریاض بر این باور بود که دوحه سرانجام در برابر این محاصره تسلیم خواهد شد. اما این رویای بن سلمان نیز با شکست مواجه شد و در نهایت عربستان مجبور به از سر گیری روابط با قطر شده است.

در واقع این شکست‌های سریالی در عرصه منطقه‌ای را باید به عنوان یکی از دلایل اصلی عقب نشینی بن سلمان در برابر ایران دانست. چرا که رویای وی برای تقابل با ایران به سراب تبدیل شده و وی مجبور به انتخاب گزینه‌ای به نام مذاکره با تهران شده است.

اوضاع بین المللی عربستان

با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در آمریکا محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد سعودی موفق شد خود را به عنوان گزینه‌ای مناسب در جهت منافع آمریکا معرفی کند و از این رو حمایت‌های ترامپ از وی باعث شد تا بن سلمان در کودتایی، محمد بن نایف را از ولیعهدی برکنار و خود بر این پست تکیه کند. کتاب «آتش و خشم درون کاخ سفید ترامپ» نوشته «مایکل وُلف»، روزنامه نگار آمریکایی بخشی از این مسئله را افشا کرده است. محمد بن سلمان با این حمایت ها، سیاست تهاجمی خود در خاورمیانه و به ویژه علیه ایران را دنبال کرد. اما دو عامل باعث از بین رفتن این سیاست شد. در درجه نخست قتل جمال خاشقجی رونامه نگار منتقد سعودی بود. خاشقجی به دستور بن سلمان سلاخی شد و مستندات این مسئله نیز از سوی سازمان سیا افشا شد. این مسئله باعث فشار فزاینده‌ای بر بن سلمان شده و وی را منزوی کرده است. بن سلمان به دنبال این بود که خود را به عنوان شاهزاده‌ای مصلح در جهان عرب به کشور‌های غربی معرفی کند؛ اما این جنایت باعث شد که تمام رویا‌های بن سلمان نقش بر آب شود. نتیجه آنکه وی حتی از طرف کشور‌های غربی برای سفر نیز دعوت نمی‌شود.

عامل دوم نیز شکست دونالد ترامپ در برابر جوبایدن در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ شد. با شکست ترامپ، بن سلمان بزرگترین حامی خود را ازدست داد، چرا که ترامپ تلاش زیادی کرد تا از بن سلمان با دریافت باج‌های سنگین در پرونده خاشقجی دفاع کند؛ اما شکست ترامپ باعث انزوای کامل بن سلمان شد. از بین رفتن چهره ترسیم شده بن سلمان در رسانه‌های غربی به عنوان یک شاهزاده مدرن و اصلاح طلب باعث شد تا ولیعهد سعودی به دنبال کنار گذاشتن سیاست تهاجمی در برابر ایران باشد.

نتیجه

بن سلمان سعی داشت تا خود را به عنوان رهبری قدرتمند در جهان عرب معرفی کرده و به همین دلیل به دنبال مقابله با ایران برآمد. وی از زمانی که دونالد ترامپ به قدرت رسید، سیاست‌های ضد ایرانی خود را تشدید کرد. در این مسیر بن سلمان به دنبال بهانه‌ای برای نشان دادن اوج دشمنی و مقابله با ایران با هدف مطرح کردن خود بود. حمله چند نفر به سفارت عربستان در تهران این بهانه را برای وی به وجود آورد و به دنبال آن عربستان روابط خود را با ایران قطع کرد و سعی داشت تا این قطعی روابط را به دومینویی درجهان عرب تبدیل کند که تنها چند ریز کشور مانند جیبوتی از ریاض تبعیت کردند. اما بر خلاف تصور بن سلمان، این اقدام وی نه تنها ایران را در جهان عرب محدود نکرد که ایران به قهرمان مبارزه با تروریسم در سوریه و عراق تبدیل شد و با وجود تمام فشار‌های غرب، ایران توانست سیاست‌های منطقه‌ای خود را با موفقیت پیگیری کند.

شکست سیاست تهاجمی بن سلمان در عرصه منطقه‌ای در کنار فشار‌های داخلی باعث شد تا بن سلمان به تدریج از تقابل با ایران فاصله گرفته و سعی در تنش زدایی کند. در این راستا تاکنون چهار دور مذاکره در بغداد برگزار شده است؛ البته موانع تنش زدایی بین دو کشور همچنان وجود دارد و تنش زدایی به مسئله‌ای زمان بر تبدیل خواهد شد.

انتهای پیام/

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۲۷
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۰۷ ۰۶ آبان ۱۴۰۰
زنده باد ایران
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۵۵ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
بابا به چه قیمتی ملت زیر فشار تورم و گرانی له شدن وضعیت مردم عربستان و ایران اصلا قابل قیاس نیست
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۳۹ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
عربستان یک سوم ایران جمعیت داره اقتصادش ۵ برابر ایرانه کل بودجه ایران برای ۸۰ میلیون انسان ۴۰ میلیارد دلاره مال اونا ۳۰۰ میلیارد دلار برای ۲۳ میلیون نفره.هیچی تولید نمیکنن از نمک و نون و میوه و گوشت تا آبشون وارد میشه ولی ۲۵ ساله تورمشون زیر ۳ درصد بوده.۷۰۰ میلیارد دلار در شرکتهای سودده بزرگ بین المللی سرمایه گذاری کردن و سهام خریدن به سمت دنیای متمدن و تکنولوژی هم رفتن غیر از سوریه و یمن ۲۰ کشور عربی دیگه به عنوان پدرخوانده بهش نگاه میکنن ۹ میلیون کارگر هم کارشونو انجام میدن.حالا برادران گرامی این آمار رو با کشور خودمون مقایسه کنین.من از عربستان خوشم نمیاد ولی واقع نگر و منطقی باشیم پی میبریم که ۲۰۰ سال ازشون عقب هستیم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۹:۰۵ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
ایران عربستان تهدید کرده بود که پراید دوباره تولید و به آن کشور صادر می کند و باعث انقراض نسل عرب در عربستان می شود . طبیعی است که عقب نشینی کند
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۶:۰۱ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
این عربستان هست که به ایران نیاز داره ما هیچ نیازی به اونها نداریم قدرت نظامی ما بزرگترین قدرت منطقه هست اونا فک کردن فقط با انبار کردن سلاح میخوان قدرت نظامی بخرن درصورتی که نه نیرو ونه دانش استفادش دارن ما حتی با دست خالی هم قدرتمون بیشتره چون فرزندان سیدعلی و حاج قاسم هستیم
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۲:۳۶ ۰۹ مهر ۱۴۰۰
خخخ. جوک وگویی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۵:۰۱ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
به نظرم معاونین خارجه در میز مذاکرات تصویر اون بچه یمنی که از گرسنگی استخوانش معلومه بزارن تا جلوی چشماشون باشه
تا در طول مدت مذاکره فقط ببینند و اصلا هم لازم نیست درباره اون بچه و نصیبی که عربستان براشون وارد کرده حرف بزنند
فقط نتیجه کارشون ببینند قطعا تاثیرشودتوی ناخداگاه اون مسول عربستانی میزاره
Iran (Islamic Republic of)
سیدمحمدامین
۱۳:۴۲ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
تا نیروهای افتخار آفرین سپاه وارتش ونیروی دریایی رو داریم تاجوانانی مانند شیر رو داریم جوانانی مثل شهید حججی دلیرانی همانند سردار سلیمانی ایران مثل کوه استوار پابرجاست دشمن تو خواب ببینه که ذره ای از خاک ایران رو میتونه تصاحب کنه فقط تو خواب اونم که انشاءالله همشون نابود میشن خواب هم دیگه نمیتونن ببینن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۵۴ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
ما خدا را شکر می کنیم که دشمن احمقی مثل محمد بن سلمان داریم ، یکی از راههای شناخت انسانها شناخت دوستان و دشمنان اوست ، من شخصاً واقعاً وقتی آل سعود به ما تمایل نشان می دهد نگران می شوم که نکند یک مشکلی پیدا کرده ایم که خوشایند این حکومت سر سپرده و کودک کش می باشد ، دوستان امروز ایران منادی عزت و شرف هستند و جانانه از حق و عدالت دفاع می کنند مثل حزب الله عزیز و انصارالله مقاوم و پاکباخته ، اما حامیان عربستان چه کسانی هستند ، ترامپ دیوانه و بی اعتبار ، رژیم جعلی صهیونیستی بعضی از کشورهای نوکر صفت عربی که در حد یک استان کوچک ایران عزیز هستند . افتضاحات چند سال اخیر تازه آغاز بی آبرویی این رژیم صهیونیست مسلک است ، قطعاً آل سعود روزهای سختی در پیش روی دارد .
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۱:۴۲ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
دیدن اگه ما بهشون حمله هم بکنیم آمریکا نمیتونه ازشون حمایت بکنه
Iran (Islamic Republic of)
110
۱۰:۵۳ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
واقعاً شما اینگونه فکر میکنید!!!!! مگه همین عرعرستان نبود چند روز قبل درسازمان ملل علیه ایرا نیاوه گویی میکرد.
Iran (Islamic Republic of)
علیرضا
۱۰:۱۱ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
حیف اسم محمد بر روی این جانور . باید اسمش را می گذاشتند کفتاربن سلمان . چهره اش هم شبیه کفتارهاست . آشخال عوضی . ان شاا... سقوط آل سقوط به همین زودی ها
Iran (Islamic Republic of)
بینام
۱۴:۵۸ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
همین که به فکر مردم کشورش هست نشون میده آدم خوبیه در ثانی خواهشاً از چهرش ایراد نگیر چون واقعا زیباست ودر آخر بهتره یکم املا تمرین کنی
Iran (Islamic Republic of)
مرادوند
۰۲:۳۷ ۰۹ مهر ۱۴۰۰
چهره اش مشکلی نداره.ولی خیلی پسته
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۱۰ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
اعتماد به اعراب مثل اعتماد به توبه گرگ است، نمونه بارزش صدام حسین که در زمان پهلوی به دلیل ناتوانی‌اش قرارداد الجزایر را امضا کرد و پس از انقلاب اسلامی، چون فکر کرد ثبات در ایران از بین رفته و هرج و مرجی ایجاد شده، قرارداد را پاره کرد و اعلام جنگ کرد. عربستان هم اگر الان به فکر مذاکره و برقراری روابط افتاده از سر عجز و ناتوانی هست وگرنه اگر فرصتی پیدا کند، مطمئن باشید تا جای ممکن به ایران ضربه می‌زند و ضرر می‌رساند.
Iran (Islamic Republic of)
رضا
۱۳:۳۱ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
تا اون عرب کی باشه ؟
حساب سوریه و یمن و لبنان و عراق جداست .. مهارت اینه که بقیه رو دوست درست کنیم نه دشمن
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۰:۰۶ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
چه قدر غیب میگید شما
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۴۱ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
جمعیت ایران ۴ برابر عربستانه.اقتصاد ایران ۶ برابر عربستانه.۴ پایتخت عربی یعنی صنعا.بیروت.بغداد.دمشق دست ایرانه.صادرات نظامی ایران سالیانه۶۰ میلیارد دلاره واردات عربستان ۶۰ میلیارد دلار.اینارو باهم مقایسه کنید ضمنا ایران تنها کشور خاورمیانه اس که تا ۵ سال آینده بعد از چین و آمریکا به سومین ابرقدرت کهکشان راه شیری مبدل میشه.فقط دوستان این صف تخم مرغ کجاست؟
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۲:۰۶ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
خیلی خوب گفتی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۵۸ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
بعضی نظرات خیلی خوبن خداییش.باحال گفتی دمت گرم.
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۳۸ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
در حالی که عربستان با ایران در مورد یمن مذاکره میکرد جنگنده هاش شهرهای یمنو بمباران میکردند
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۰۰ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
از آل سعود چه انتظاری غیر از این است
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۴۰ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
همینو بگو
Iran (Islamic Republic of)
حسین
۰۹:۳۰ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
آقای محمد بن سلمان :شک نکن تقاص خون اون بچه هایی که از زیر آوار بیرون میاوردن رو پس میدی،دنیا دار مکافاته،نمونش صدام،قذافی،هیتلر،
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۱۸ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
عقب نشینی نه دیپلماسی
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۱۶ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
وقت کردید از دلایل رجز خوانی ترکیه و باکو هم مقابل ایران، گزارش تهیه کنید
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۱۳:۴۰ ۰۸ مهر ۱۴۰۰
عواقبشو میدونند
آخرین اخبار